Turizmde Kısa Dönem Denge
Kavram Ekonomi
Denge bir kavramı ya da nesneyi etkileyen dinamik güçlerin birbirlerini baskılaması sonucu oluşan statik bir durumu ifade etmektedir. Turizm piyasasında denge ise piyasada karşılaşan arz ve talep dinamiklerinin turistik ürün fiyatının ya da ürün miktarının üzerindeki yukarı ve aşağı yönlü baskıların denkleşmesi sonucu oluşan bir fiyat-miktar kombinasyonunu ifade etmektedir. Turistik ürün fiyatının piyasada oluşmasını sağlayan temel dinamikler arz ve taleptir. Bu bakımdan piyasada turistik arz miktarının turistik talep miktarına eşit olduğu noktada denge durumu meydana gelmektedir. Bu denge noktası turistik talep ve arzı etkileyen şartlarda herhangi bir değişiklik olmadığında değişmemektedir. Turistik arz sabit iken, turistik talebin artması denge fiyat ve miktarının artmasına; turistik talep sabit iken turistik arzın artması denge miktarında artışa, denge fiyatında azalmaya neden olmaktadır (vice versa). Arz ve talebin eş zamanlı artması ya da azalması durumunda ise denge fiyatı ve miktarı artışın ya da azalışın büyüklüğüne bağlı olarak değişmektedir. Piyasalarda arz fazlasının meydana geldiği durumda satılamayan mal ya da hizmet miktarı nedeniyle turistik ürünün fiyatı düşerken; talep fazlasının meydana geldiği durumda turistik malın fiyatının artması sonucu piyasalar kendiliğinden denge noktasına ulaşmaktadır. Bazı durumlarda devletin taban ve tavan fiyat uygulamaları sebebiyle, aşırı lüks ve serbest mallar için piyasa dengesi oluşmayabilir.
Piyasa dengesinin oluşumunda piyasa dinamiklerinden arz ve talebin hangi ölçüde etkin olacağı ise piyasa döneminin süresine bağlı olarak değişmektedir. Bu bakımdan piyasa dengesi kısa dönem ve uzun dönem olmak üzere iki farklı şekilde analiz edilmektedir. Kısa dönem turizm sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin sermaye stoğunun sabit olduğu ya da üretim faktörlerinden en az birinin miktarının sabit olduğu dönemi ifade etmektedir. Bu dönem süresince birbiri ile rekabet halinde bulunan firmaların piyasaya girmeleri ve piyasadan çıkış yapmaları oldukça güçtür. Kısa dönemde turizm arz eğrisi esnekliği uzun dönem arz eğrisine göre daha inelastik; çok kısa dönem arz eğrisine göre ise daha elastiktir ve katsayısı birden küçüktür. Bu nedenle kısa dönemde yatak kapasitesi ve oda sayısının artırılması ya da azaltılması kolay olmayacaktır. Bu nedenle turistik talep artışı karşısında inealstik özelliğinden dolayı çok değişemeyen arz eğrisi nedeniyle, turizm sezonun içinde fiyatların artmasına ve talep enflasyonunun ortaya çıkmasına yol açmaktadır.
Referanslar
Bahar, O. ve Kozak, M. (2015). Turizm Ekonomisi. Ankara: Detay Yayıncılık; Call, S.T. and Holahan, W.L. (1983). Microeconomics. California: Wadsworth Publishing Company; Colander, D.C. (1994). Microeconomics. Boston: Irwin; Dillingham, A. E., Skaggs, N.T. and Carlson, J. L. (1992). Microeconomics: Individual Choice and Its Consequences. Massachusetts: Allyn &Bacon; Ünlüönen, K. Tayfun, A. ve Kılıçlar, A. (2014). Turizm Ekonomisi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Bahar, O. ve Kozak, M. (2015). Turizm Ekonomisi. Ankara: Detay Yayıncılık.