TOFAŞ Bursa Anadolu Arabaları Müzesi

Müze Endüstri Müzesi

(Yıldırım, Bursa, 2002 - )

Bursa’nın Yıldırım ilçesinin Umurbey Mahallesi’nde yer almaktadır. Balıkesir’deki Üçpınar Tümülüsü’nde MÖ VI. yüzyıla tarihlenen Akhamenidler dönemine ait araba ve tekerlek buluntulardan hareketle eski bir ipek fabrikasının (İpeker) restore edilmesi sonucu TOFAŞ tarafından oluşturulan müze, 28. 06. 2002 tarihinde ziyaretçilerine kapılarını açtı. Müze 17 bin metrekare alana sahiptir.

Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi; tümülüs, mezar stelleri, geleneksel araba atölyeleri, tekerlekler, motorsuz araçlar ve motorlu araçlar kısımlarından oluşmaktadır. Müzenin tümülüs kısmında, tümülüs buluntularına ilişkin fotoğraflar, orijinaline uygun şekilde teşhir amaçlı yapılan tümülüs ve tümülüs buluntularından yola çıkarak yapılmış iki adet savaş arabasının kopyası sergilenmektedir. Müzenin mezar stelleri kısmında, Akhamenidler ve Roma dönemlerine ait mezar stelleri sergilenmektedir. Müzenin geleneksel araba atölyeleri kısmında, nalbant, semerci, at arabası ve fayton imalathanesi ve saraç evi dükkânları yer almaktadır.

Müzenin tekerlekler kısmında, lastikli ve lastiksiz tarım makinesi tekerlekleri, kağnı dolgu tekerlekleri, ahşap tekerlekler, öküz arabası tekerlekleri, at arabası tekerlekleri, büyük vasıta tekerlekleri ve otomobil tekerlekleri sergilenmektedir.

Müzenin motorsuz araçlar kısmında, Anadolu üretim ustalığının değişik tasarım örnekleri olan ve geniş bir alan üzerinden özenle taranıp seçildikten sonra çok ince işlemlerden geçirilen kağnılar, at ve öküz arabaları, top arabaları, ot arabası, odun arabası, panyolar, çarklılar, Tatar arabası gibi eski ahşap ve demir işçiliğinin sentezine dayalı birbirinden ilginç araba örnekleri sergilenmektedir.

Müzenin motorlu araçlar kısmında, 1971 yılında Tofaş tarafından üretimi gerçekleştirilen ilk Murat 124, 1977 yılında Tofaş tarafından üretilen ilk Murat 131, 1983 model Murat 131 Kartal, 1994 model Tofaş tarafından üretilen bir milyonuncu araç olan Tempra, 1999 model son üretilen Tipo, 2000 model son üretilen Uno, Fiat Motor Sporları takımı tarafından 2003-2008 yılları arasında ulusal ve uluslararası ralli şampiyonalarında yarışan Fiat Palio Super 1600, Tofaş tarafından üretilen iki milyonuncu araç olan 2004 model Palio Go, 2011 model Palio, 2011 model Albea ve 2015 model Egea meraklıları ile buluşmaktadır. Müze girişinde sergilenen 2002 yılında Dakar Rallisi için geliştirilmiş 4x4 Doblo ise ilgi çeken diğer bir otomobil olarak öne çıkmaktadır. Müzede ayrıca Türk otomobil tarihinde ilk defa Minicargo projesi kapsamında üç farklı marka için üretimi gerçekleştirilen, Fiat için Fiorino ismi ile tanıtılan aracın burun kısmı sergilenmektedir.

Müze bahçesi içinde, 2008 yılında Koç Vakfı’nın desteğiyle restore edilerek Tofaş Sanat Galerisi’ne dönüştürülen 1430 tarihli Umurbey Hamamı yer almaktadır. Hamam, geçici sergi salonu olarak kullanılmaktadır ve açıldığı günden bu güne, 40. Yılında Tofaş ve Vehbi Koç, Piomente Torino Design, Eski Hamam Eski Tas, Oyuncak, Zaman Makineleri-Saat, İşte Benim Zeki Müren ve Kantarın Topuzu-Teraziler, Ağırlıklar, Ölçü Aletleri sergilerine ev sahipliği yaptı. Müze bahçesi içinde, 300 yıllık devasa bir çınar, 200 yıllık karadut, birçok ağaç, çiçek ve bitki yer almaktadır. Bahçe içinde Fayton Kafe Restoran ile trafik eğitim pisti olarak kullanılan kozaklık binası ve yönetim binası olarak kullanılan XVII. yüzyıl sivil mimari örneklerinden Türk Evi de yer almaktadır.

Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi, tekerliğin at arabasından otomobile gelişim hikâyesinin anlatıldığı Türkiye’nin ilk ve tek Anadolu arabaları müzesi konumundadır.

Referanslar

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası. (2010). Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi. İçinde; F. Yılmaz (Editör), Bir Masal Kenti Bursa (ss.31). İstanbul: İmak Ofset; Oğuzoğlu, Y. (2013). Müzeler Kenti Bursa: Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi. İçinde; 8500 yıllık Uygarlığın İzinden Bursa Tarihi (ss. 339). Bursa: Akmat Akınoğlu Matbaacılık; Bursa Valiliği ve Bursa Kültür, Turizm ve Tanıtma Birliği. (2013). Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi. İçinde; Bursa Müzeleri (ss. 36). Bursa; Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi Arşivi. (2019). Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi; Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi. (2019). http://www.tofasanadoluarabalarimuzesi.com/Page/Detail/1, (Erişim tarihi: 06.07.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Cengiz, İ. (2012). Bursa Müzeleri: Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi. Yaşayan Müze Bursa. İstanbul: Stil Matbaacılık.