Adana’da doğdu (1938). Bulgaristan göçmeni bir aileden gelen Sökmen, ilköğrenimini Ankara İstiklal İlkokulu’nda, orta öğrenimini ise babasının mesleği gereği farklı illerde tamamladı. Lise döneminde yeniden Ankara’ya döndü ve lise öğrenimini Ankara Gazi Lisesi’nde başarıyla bitirdi. Lisans eğitimine Viyana’da inşaat mühendisliği eğitimine başladı. Ancak bu bölümden mezun olmadan Türkiye’ye döndü ve İstanbul Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümünde eğitimini tamamladı. Turist Rehberliği için 1964 yılında Turizm Bakanlığı’nın açtığı rehberlik kursuna katıldı ve 1964 yılından beri profesyonel turist rehberliği yapmaktadır. 1967 İstanbul Rehberler Odası’na üye olan Tolon Sökmen, uzun yıllar boyunca bu odada yönetim kurulu üyeliği yaptı. Aynı zamanda, 1980-1996 yıllarını kapsayan dönemde İstanbul Rehberler Odası'nın başkanlığı yaptı.

Yaşamı boyunca turizm ile iç içe olan Sökmen, turist rehberliğini seçtiği ilk yıldan bu yana aynı heyecanla işine devam ediyor. Turizm ve Tanıtma Bakanlığı'nın bünyesinde verilen turist rehberliği kursunu başarıyla tamamlayan Sökmen, 26 yaşında mesleğe başladı. Ancak rehberlik eğitiminin sadece kurs, sınav ve gezilerden ibaret olmadığına inanan Sökmen, yeniliklerin takip edilmesi gerektiğine inanıyor. Önceleri mesleğe Almanca dili ile başlayan Sökmen, daha sonra İngilizce dilini de öğrenerek turist rehberi olarak hizmet verdiği alanı genişletti. Çok sevdiği ve ülkeye en iyi hizmet edebilecek meslek gruplarından bir tanesi olarak gördüğü turist rehberliğini, memleketini tanıtabilmek, sevdirebilmek, mutfağını ön plana çıkarmak olarak görüyor. Sektörde kalıcı olmak için öncelikle mesleğin sevilmesi ve gönülden yapılması gerektiğini savunuyor. Özellikle Türkiye’ye önyargıyla bakan turistleri, bu önyargılarından kurtarabilmek ve onları mutlu bir şekilde uğurlamak amacıyla hala çalışıyor.

Türkiye’nin ilk profesyonel turist rehberlerinden olan Tolon Sökmen, yaşamı boyunca biriktirdiği hatıralarla, turizm ve turizm rehberliği için sayılı kişilerden birdir. Hem gezen hem de gezdiren biri olarak başta İstanbul olmak üzere, Türkiye’nin turistik destinasyonlarını anlatıyor. Her zaman gezme görme merakının olması ve yurtdışı deneyimi, mesleği seçmesindeki en önemli etkenlerden bir tanesidir. Dünyayı tanımak için sürekli seyahat eden Sökmen, bu durumu Evliya Çelebi sendromu olarak adlandırıyor. Çünkü 55 yıldır durmadan seyahat ediyor ve seyahat edenlere rehberlik ediyor.