Şehir Vergisi

Kavram Ekonomi

Turizm sektörü, seyahatin kolaylaşması ve ulaşılabilirliğin artması gibi sebeplerle dünya genelinde gelişim gösterdi. Ancak kitle turizminin artışı destinasyonların sürdürülebilirliği açısından birtakım olumsuzluklar doğurdu. Şehirlerde turizmden kaynaklı olabilecek altyapı ve çevresel sorunların giderilebilmesi için yerel yönetimler, şehir vergisi adı altında turistlerden gelir elde etmeye başladı. Bir vergi sisteminin temel amacı, kamu hizmetlerini ve diğer maliyetleri finanse etmek için hükümetler adına gelir elde etmektir. Bununla birlikte vergi sisteminin, gelirin yeniden dağıtılmasına yardımcı olmak, belirli mal ve hizmetlerin tüketimini teşvik etmek ya da caydırmak, ekonomik istikrar mekanizması olmak gibi amaçları da vardır. Şehir vergisi ülkelere göre konaklama vergisi, otel vergisi, turizm vergisi, oda vergisi gibi isimlendirilmektedir. Verginin mükellefi; kısa süreli ve geçici konaklamalar için konaklama tesislerini kullananlardır.

Şehir vergisi ilk olarak New York’ta 1946 yılında yabancılara uygulanan özel bir vergi olarak ortaya çıktı. Otelciler birliği tarafından karşı çıkılmasına rağmen 1980’li yıllardan itibaren daha da yaygınlaştı. Bu vergi sistemi, katma değer vergisi (KDV) ve tüketim vergisi gibi genel vergilere ilaveten, tek mükellefi turist olan vergi sistemi oldu.

Destinasyonlarda alınan bu vergiler yerel olarak değişken bir şekilde belirlenmektedir. Alınan vergiler doğrudan turizm sektöründen kaynaklı olumsuz durumların düzeltilmesinde kullanılmaktadır. Yerel yönetimler bu konuda şeffaf ve açıklayıcı olmaktadır. Turizmin yoğun olduğu dönemlerde altyapı, yol, ulaşım ve temizlik gibi kamusal ihtiyaçlar daha da artmaktadır. Bu nedenle turizm vergisi sadece turistlerin ihtiyaçları için değil aynı zamanda bölge sakinleri açısından da fayda sağlamaktadır.

Şehir vergisi bugün, Avrupa, Amerika, Asya ülkelerinin çoğu ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde uygulanmaktadır. Dünyada yaygın olarak görülen uygulaması, gecelik konaklama bedeli için oda ve kahvaltı dahil fiyattır ve konaklama dışında kalan hizmetlerin bu vergiye dahil edilmemesi şeklindedir. Uygulamaya ilişkin bir sorun, vergi mükellefinin milliyet durumudur. Dünyadaki uygulamalar, milliyet-ülke ayrımı olmaksızın tüm turistlere uygulanması şeklindedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Doğan, M. (2017). Turizm ve Şehir Vergisi: Kuramsal Bir Analiz ve Türkiye Üzerine Öneriler, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, (28)2: 269-280; Gago, A., Labandeira, X., Picos, F. ve Rodriguez, M. (2006). Taxing Tourism in Spain: Results and Recommendations, CCMP – Climate Change Modelling and Policy, 1-29; Kılıçer, E. (2019). Turist Vergisi: Yabancı Ülke Uygulamaları ve Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Bir İnceleme, Mali Çözüm Dergisi, 29(151): 55-74; Rossello, J. ve Sanso, A. (2017). Taxing Tourism: The Effects of an Accommodation Tax on Tourism Demand in the Balearic Islands (Spain), Cuadernos Economicos, (93): 157-171.