Rötar

Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama Yönetim ve Organizasyon

Tüm ulaşım sektöründe olduğu gibi hava taşımacılığı sektöründe de zaman zaman uçuşların belirlenen zaman diliminde yapılamadığı bilinmektedir. Gerek dış etkenler gerekse iç etkenler uçuşların gecikmelerine sebep olabilmektedir. Gecikme anlamına gelen rötar, varış zamanı kavramından hareketle önceden belirlenen zaman diliminde yolcu ile bagajın varış havalimanına ulaşamamasıdır. Kalkış/varış havalimanı ve yüksek seviye irtifalardaki kötü hava koşulları, kazalar, arıza, bir önceki uçuştaki gecikme, hava trafiğindeki yoğunluk ve havalimanında yaşanan olumsuzluklardan dolayı uçuşun planlanan zamanda yapılamamasıdır. Gecikme kimi zaman yolculardan kaynaklanabildiği gibi havayolu işletmesi, yer hizmeti işletmesi, havalimanı terminal işletmesinden de kaynaklanabilmektedir. Kimi zaman operasyonel yoğunluktan kimi zaman da teknik aksaklıklardan dolayı uçuşun gecikmesi veya uçuşa yetişememe gibi durumlar yaşanmaktadır. Yolcuların iç hat veya dış hat uçuştan önce belirlenen saatte havalimanlarında olmaları istenilmektedir. Ancak havalimanında yeterli personel veya teknik aksaklıklardan dolayı check-in işlemleri gecikmektedir. Check-in işlemlerini yaptıramayan yolcuların uçağa kabul edilmemelerinden havayolu işletmeleri sorumlu tutulmaktadır. Ayrıca yolcu trafiği yoğun olan havalimanlarında güvenlik kaynaklı gecikmeler yaşanabilmektedir. Türkiye’de bu oran 2018 yılında yüzde 2,5 olarak belirlendi.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü yaşanan yolcu mağduriyetlerini önlemek için standartlar belirlemekte ve denetimler gerçekleştirmektedir. Havayolu işletmeleri, işletme kaynaklı gecikmelerde yolculara bazı haklar sunmaktadır. Gecikme süresi iki-üç saat arası ise sıcak ve soğuk içecek; üç-beş saat arası ise sıcak ve soğuk içeceklere ilaveten kahvaltı veya yemek verilmektedir. Bu sürenin beş saati aşması durumunda ise sıcak ve soğuk içecek, kahvaltı veya yemek, ilave sıcak-soğuk içecek ve ilave hafif ara yemeği verilmektedir. Genellikle sekiz saat veya daha fazla süren gecikmelerde ise otelde veya uygun bir konaklama tesisinde konaklama hizmeti verilmektedir. Havayolu işletmesi, gecikmelerden dolayı mağdur olan yolculara havalimanı ve konaklama yapılacak yer arasındaki ulaşımı, sınırsız iki adet telefon görüşmesi, faks veya e-posta hizmetini sağlamak zorundadır.

Havayolu işletmeleri uçuşun rötar yapması (gecikmesi) durumunda bekleme süresine göre; bilet ücreti iadesi, ücretsiz rezervasyon/parkur değişikliği ve anons hizmeti de verebilmektedir. Yolcu hakları ile ilgili gecikmeler durumunda yolcunun mağduriyetinin önlenmesi amacıyla yönetmelikler hazırlansa da bu yönetmelikte bazı konular eksik kalmıştır. Helikopter, planör ve balonlarla yapılan uçuşlarda yaşanan gecikmeler, yönetmelik kapsamında değerlendirilmemektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Devlet Hava Meydanları İşletmesi (2011). Havacılık Terimleri Sözlüğü. Ankara: Pulsat Basımevi; http://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/pdf/yolcular_icin/yolcu_haklari_brosur,pdf; (Erişim tarihi: 11.12.2019); https://turkishairlines.ssl.cdn.sdlmedia.com/636547965959644482BT.pdf, Erişim tarihi: 11.12.2019); Serdar, İ. (2014). Havayolu İle Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik Kapsamında Yolcuların Hakları,https://journal.yasar.edu.tr/wp-content/uploads/2014/01/5-%C4%B0lknur-SERDAR.pdf, Erişim tarihi: 11.12.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Durgut, R. (2017). Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarının Türk Hukukunda Düzenlenişi, Ankara Barosu Dergisi.