Philadelphia Centennial Dünya Sergisi

Etkinlik Fuar

(Philadelphia, ABD, 10 Mayıs – 10 Kasım 1876)

ABD’nin düzenlendiği ilk dünya sergisi olan 1876 Philadelphia Sergisi, 1776 Bağımsızlık Bildirisi’nin 100. yıldönümü dolayısıyla gerçekleştirildi. Resmi adı Uluslararası Sanat, Mamuller ve Toprak ve Maden Ürünleri Sergisi olan sergi, 10. 05. 1876’da açılıp 10. 11. 1876 tarihinde kapandı. Schuylkill Nehri kıyısındaki Fairmouth Parkı’nda 284,5 dönüm arazi üzerine kurulan sergiyi 10 milyon kişi ziyaret etti. Dikiş makinesi, telefon ve daktilo gibi yeniliklerin tanıtıldığı sergiye 14.420 katılımcı binlerce ürünüyle katıldı. Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa kıtası haricinde katıldığı ilk sergi olan Philadelphia Sergisi’nin açılışını ABD Başkanı Grant, Brezilya İmparatoru Dom Pedro II ile birlikte yaptı. Alman müzisyen Richard Wagner, sergi için Centennial Büyük Marşı adında bir marş besteledi.

Yirmi sekiz kategoride oluşturulan jüri heyeti, serginin en iyi ürünlerini ödüllendirdi. Türkiye iki kategoride jüri üyesi verdi. Osmanlılar açısından üç sultan gören tek sergidir. Abdülaziz sergi davetini aldı, V. Murat tahtta iken hazırlıklar devam etti, II. Abdülhamid de gerçekleştirdi. Sergideki Osmanlı pazar ve kahvehanesi sekizgen mimarisiyle, Türk leventlerin sunumuyla çubuk tüttürüp kahve içmek isteyen Amerikalıların büyük ilgisini çekti.

Türk halılarıyla farklı bir şekilde dekore edilen Türk pavyonunda, hem bir süsleme farklılığı oluştu hem de halıların en iyi şekilde sunumu yapıldı. 70 yıllık halılara, ipeğe benzeyen uzun ve yumuşak tüyleri ile iki adet içi doldurulmuş ünlü Ankara keçisi numunesi eşlik etti. Türkiye üreticilerine ait mamullerin en iyilerinden biri de yün kıyafetlerdi. Bunlarla birlikte makine yapımı ürünler de tanıtıldı. Ankara keçisi kılından yapılan kumaş ile keçeden yapılmış ürünler yer aldı.

Türkiye kimyasal ürünleriyle de fuarda temsil edildi. Bu bağlamda büyük bir endüstri dalı haline gelen gül yağı ile Türk sabunları, sergide bir hayli fazla çeşidiyle yer aldı. Türk tütünü tarımsal ürünler arasında öne çıktı. Sergilenen diğer ürünler arasında 250’yi aşkın çeşitte sünger, maden ve metal işlemeler, Çanakkale çömlek işleri ve müzik enstrümanları yer aldı. Sergide ayrıca Osmanlı incik boncuk ve hediyelik eşyaları için özel bir stant açıldı.

1876 Philadelphia Sergisi’nde Türkiye’nin 1.557 yerinden gönderilen farklı ürünler yer aldı. Ürün gönderen kurum ve kişiler arasında vilayet ve kaza yönetimleri 255 adetle birinci sırada iken onu 30 adetle fabrika, şirket ve okullar takip etti. En çok ürün gönderen ise 1.272 adet ile özel şahıslardı. Osmanlı toplumunda esnaflığın ve geleneksel el sanatlarının o dönem yaygınlığını koruduğu göz önüne alındığında, özel şahıs kategorisine giren 1272 kişiyi ticaretin içindeki esnaflar, günümüz tabiriyle KOBİ’ler olarak nitelendirmek mümkündür.

Yararlanılan Kaynaklar

Erik, M. (2007). Dünya Fuarları (Çev. Canan Bilgin). İstanbul: İFM Yayınları; Ingram, J.S. (1876). The Centennial Exposition Described and Illustrated. Philadelphia: Hubbard Bros Publ; Işıklı, A. (2012). Türkiye Fuar Albümü. İstanbul: İFM Yayınları; Işıklı, A., Balkan, M. (2007). Türk Fuarcılık Tarihi. İstanbul: İFM Yayınları; Memiş, Ş. (2015). 19. Yüzyılda Bir Sanayileşme Stratejisi Olarak Uluslararası Fuarlar: Osmanlı Örneği, (Yayımlanmamış doktora tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Erik, M. (2007). Dünya Fuarları (Çev. Canan Bilgin). İstanbul: İFM Yayınları.