Pardoe, Julia

Kişi Yazar Seyyah

(1806 – 1862)

Asıl adı Julia Sophia Pardoe olan İngiliz kadın şair, yazar ve gezgindir. İngiltere’de Beverley, Yorkshire’da Elizabeth ve Binbaşı Thomas Pardoe’nun ikinci kızı olarak dünyaya geldi (1806). İyi eğitimli bir orta sınıf aileye mensup Pardoe’nin babası İngiliz ordusunda iaşe lojistiğini üstlenen birimde başarılı bir şekilde görev yaptı. Julia Pardoe’nin eğitimine ilişkin kesin bilgiler sınırlıdır ancak edebiyat kariyerinin küçük yaşlarda başladığı ve 14 yaşında ilk şiir kitabının ikinci baskısının yayımlandığı bilinmektedir.

Bünyesinin zayıf olduğu gerekçesiyle vereme yakalanmasından endişe eden ailesi, sık sık ılıman ülkelere seyahat etti. Portekiz’i konu alan ilk seyahatnamesi Trait and Traditions of Portugal (Portekiz’in Hususyetleri ve Adetleri) bu seyahatlerin neticesinde yazıldı. Pardoe’nin ikinci uzun seyahati ise İstanbul’a oldu. 1833’te babasının görev yaptığı lojistik birimi dağılınca, 1836 yılında başka resmi görevle İstanbul’a geldi. Babasıyla birlikte katıldığı bu seyahatte Pardoe, tecrübeli bir zengin olarak dokuz ayını geçirdi. Bu süre boyunca bütün imkanlar seferber edilerek paşaların ve hanım sultanların haremlerine konuk oldu, babasının görevi dolayısıyla kadınların giremeyeceği Mekteb-i Harbiye ve Selimiye kışlası gibi yerlere girmeyi başardı. 1837’de İstanbul ile ilgili ilk kitabı olan The City of the Sultan; and Domestic Manners of the Turks (Sultanlar Şehri ve Türklerin Adetleri) yayımlandı ve büyük ilgi gördü. Bunun üzerine dönemin ünlü Ressamı William Henry Bartlett (1809-1854) ile birlikte The Beauties of the Bosphorus (Boğaziçi’nin Güzellikleri) adlı ikinci kitabını hazırladı. İlk kitaba nazaran daha az anlatım ve ayrıntı içeren bu ikinci kitap, daha çok bir rehber niteliğindedir. Ancak her iki kitap da büyük ilgi gördü ve sonraki yıllarda birkaç baskısı daha yapıldı. Seyahatname niteliğindeki bu iki kitaba ek olarak Pardoe, İstanbul’daki harem yaşantısından etkilenerek 1839’da yayımladığı The Romance of the Harem (Harem Masalı) isimli bir de roman yazdı.

1840 yılında Macaristan’a yaptığı seyahatinin neticesinde gözlemlerini anlattığı bir diğer kitabı The City of the Magyar, or Hungary and Her Institutions in 1839-40 (1839-40’da Macaristan Şehri ve Kurumları) yayımlandı. Bunun yanında Pardoe çoğunlukla Avrupa tarihine ilişkin tarih yazıları ve şiir kitapları kaleme aldı; seyahat ve gözlem yazılarının yanı sıra halk hikâyeleri, kültür, politika ve dini konuları işleyen çok yönlü bir kadın yazar olarak dikkat çekti.

Yaşamının son yıllarında Pardoe sağlık sorunları sebebiyle Londra’dan ayrıldı ve ailesi ile birlikte Kent’te yaşamaya başladı. Edebi yaşamı uyku problemleri nedeniyle sona eren Julia Pardoe 1862’de Londra’da Upper Montagu Street’de hayatını kaybetti.

Referanslar

Altutaş, G. B. (2017). The Material Culture in the İstanbul Houses Through the Eyes of British Traveler Julia Pardoe (d.1862) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: Sabancı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.; Pardoe, J. (2010). Sultanlar Şehri İstanbul. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları; http://extra.shu.ac.uk/corvey/corinne/1pardoe/pardoebiography.htm, (Erişim tarihi: 14.07.2020).