-
2020
Önceleri taşlara, tabletlere, kemiklere yazılan insanlık tarihi değişen çağ ve insanın gelişimiyle birlikte derilere, yapraklara ve kumaşlara yazıldı. 5.000 yıl öncesinde yapraklar ve derilerden sonra ilk kez kağıda benzer bir şey olarak, Nil Nehri kenarından toplanan ve işlenen bitkilerden elde edilen papirüs kullanılmaya başlandı. Hemen sonrasında Pergamon’da hayvan derileri işlenerek ‘Parşömen’ ortaya çıktı. Kağıdın evriminde Parşömenin yerini de zamanla Çin’de yapılan kâğıt aldı
Günümüzde insanlık evriminin kanıtları teknolojinin hızlı gelişimine rağmen hala bitkisel maddelerden elde edilen kâğıtlara yazılmakta, bu zaman yolcuğunda kâğıt hala önemini korumaktadır. Farsça kağaz sözcüğünden gelen kâğıt, günümüzdeki en bilinen haliyle Türk Dil Kurumu tarafından “Hamur durumuna getirilmiş türlü bitkisel maddelerden yapılan, yazı yazmaya, baskı yapmaya, bir şey sarmaya yarayan kuru, ince yaprak” olarak tanımlanmaktadır. Kâğıdın öyküsü uzun, insanlık tarihindeki izi derindir. İbrahim Müteferrika Müzesi de bu yüzden önemlidir.
Özel İbrahim Müteferrika Kâğıt Müzesi Türkiye’nin ilk kâğıt müzesi olarak 2013 yılında, Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk kâğıthanesi Yalova’nın Elmalık Köyü’nde kuruldu. Adını bu önemli tarihi isimden alan İbrahim Müteferrika kâğıt müzesi, Yalova Merkez’de yer alan Raif Dinçkök Kültür Merkezi’ndedir. Kâğıt sanatları, kâğıt üretimi, Türklerde kâğıt, matbaacılık, kitabın ve kütüphaneciliğin tarihi kağıdın korunması ve sanayisi gibi konularda bilgilendirici olan bu müze, dünyadaki kâğıt müzeleri tarafından da desteklenmektedir. Üretim atölyeleri vasıtasıyla ziyaretçilerin kendi kâğıtlarını üretebildikleri, yerinde gözlem yapabildikleri İbrahim Müteferrika Kâğıt müzesi ayrıca sanatçılara da özel üretim kâğıt lar yapmaktadır. Yurtdışından yüksek ücretlerle sanatçıların edindiği bu özel kâğıtlar, İbrahim Müteferrika Kâğıt Müzesi’nde ücretsiz hazırlanmaktadır. Katılımcılara ayrıca hatıra kâğıt da sunulmaktadır. Geleneksel yöntemlerle asitsiz üretilen bu kâğıtlar sağlam kalabilmektedirler. Cüzi bir giriş ücreti bulunan ve kağıdın zaman içindeki eşsiz serüvenini gözlemleme imkanı sunan kâğıt müzesi, 2014 yılında faaliyete başlamış olup Yalova turizmine önemli katkı sağlamaktadır.
Referanslar
Bendix, M. (2013). Kağıdın Hikayesi Ağaçlar ve Baskı. http://www.turcev.org.tr/turcevCMS_V2/files/files/story%20of%20paper.pdf, (Erişim tarihi: 27.11.2019); Milliyet (2019). http://www.milliyeom.tr/yerel-haberler/yalova/ibrahim-muteferrika-muzesinden-sanatciya-ozel-kagit-uretimi-11987360, (Erişim tarihi: 25.11.2019); Yalova Belediyesi (2019). http://www.yalova.bel.tr/yalova-ulasim-rehberi/ibrahim-muteferrika-kagit-muzesi, (Erişim tarihi: 25.11.2019); Yalova Kent Müzesi (2019). http://yalovakentmuzesi.gov.tr/KentDetay_TR/KentDetayHtm/Turizm/M%C3%BCzeler/IbrahimMuteferrikaKagitMuzesi/IbrahimMuteferrikaKagitMuzesi.htm, (Erişim tarihi: 27.11.2019); Yalova Valiliği (2019). http://www.yalova.gov.tr/ibrahim-muteferrika-kgit-muzesi, (Erişim tarihi: 28.11.2019).