Otobüs İşletmeciliği
Ulaştırma İşletmeciliği Otobüs İşletmesi
-
2019
Otobüs işletmeciliği, bir yolcunun bir yerden başka bir yere taşınması için gerekli olan ulaştırma hizmetinin üretilmesinden ve sunulmasından sorumlu bir kavramdır. Bu tür bir işletmeciliğin oluşabilmesi için ulaşım gereksinmesine, ulaşım gereksinmesini karşılayacak otobüs işletmelerine, ulaşım arzında ücretin belirlenmesine ve taşıma sorumluluğunda otobüslere gereksinim vardır. Otobüslerle gerçekleştirilen kitlesel taşımacılık, özellikle, şehirlerarası taşımada büyük paya sahip olma özelliğini korumaktadır. Hatlı taşımacılık, sistem besleyicilik ve ara sıra yapılan taşımacılık otobüs işletmelerinin başlıca taşıma alanları içerisindedir. Türkiye’de ise, iki il arasında, merkez il ve ilçeler arasında ve uzun mesafeli şehirlerarası yapılan taşımacılık olarak üç kategoride toplanmaktadır.
Türkiye’de şehirlerarası taşımacılık için D1 Yetki Belgesi alma zorunluluğu bulunmaktadır. Türkiye’de yolcu ulaştırmacılığının yapılabilmesi için Karayolu Ulaştırma Yayası ve Yönetmeliği’ne göre gerçek ve tüzel kişiler D Yetki Belgesi alma zorunluluğu bulunmaktadır. D Yetki Belgesi’nin çeşitleri bulunmaktadır. Bunlar, yapılacak ulaştırmanın özelliklerine göre değişkenlik göstermektedir. Belirli bir ücret ve zaman çizelgesine göre otobüs ile düzenli yolcu yapacaklar D 1 Yetki Belgesi, belirli bir zaman çizelgesine uymaksızın yolcu durumuna göre arızi sefer düzenleyerek ulaştırma yapacaklara, önceden gruplandırılmış yolcuları bir hareket noktasından alıp aynı hareket noktasına götürmek ve/veya getirmek üzere mekik sefer düzenleyerek ulaştırma yapacaklara ve 1618 Sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Yönetmeliği hükümlerine göre kurulmuş Seyahat Acentalığı Belgesi’ne sahip olanlara D 2 Yetki Belgesi, yetki belgesi sahibi adına ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş araç/araçlarla sadece kendi esas faaliyet konusu ile ilgili çalışanları taşıyacak ve ticari amaçla ulaştırmacılık yapacaklara da D 3 Yetki Belgesi ve ticari olarak, taşıma mesafesine bakılmaksızın il içi ve 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası tarifeli ve tarifesiz olarak yapacaklara da D 4 Yetki Belgesi verilmektedir. Sektörün değişen koşullarına göre Türkiye’de bu belgelere sahip işletme sayısı 01. 03. 2018 tarihi itibariyle D 1 342, D 2 2.110, D 3 1.655 ve D 4 23.660 işletme bulunmaktadır.
Yararlanılan Kaynaklar
Kara, H. (1998). Otobüs İşletmelerinin İşletme İşlevlerini Uygulama Başarısı Üzerine Bir Araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kütahya: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Kara, H., Yıldırım, M. ve Özcan, E. (2009). Türkiye Otobüs İşletmeciliği. İstanbul: Rota Yayınları; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (t.y.). https://uhdgm.uab.gov.tr/ (Erişim tarihi: 10.08.2020); Tokat, B. ve Kara, H. (1999). Otobüs işletmeciliği. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Yayınları.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (t.y.). https://uhdgm.uab.gov.tr, (Erişim tarihi: 10.08.2020).