Osmanlı Sarayında Rusya Sergisi
Etkinlik Sergi
(İstanbul, 07 Nisan 2010 – 26 Temmuz 2010 )
-
2020
Doğu Avrupa Baltık Denizinden başlayarak tüm Kuzey Asyayı katederek Pasifik Okyanusuna ulaşan Rusya, dünyanın en geniş yüzölçümüne sahip ülkesidir. On altı farklı ülke sınırları olan bu topraklar boyunca 11 farklı zaman dilimi yaşanmaktadır. Tarihte Doğu Slavları olarak bilinen Ruslar Avrupa'da ilk olarak MS III. ila VIII. yüzyıllarda görülürdü. Yine MS IX. yüzyılda yükselişe geçen Ortaçağ Rusyası devlet haline geldi; Bizansın Ortadoks Hristiyan kültürünü Slav kültürü ile sentezleyerek bugün bilinen Rus kültürünü oluşturmuştur. XV. yüzyılda Büyük Moskova Dükalığı liderliğinde gerçekleştirilen fetihler, ilhak ve keşifler Rusya’yı XVIII. yüzyılda Rus İmparatorluğu’na dönüştürüldü.
Oğuz Türklerinden Osman Gazi’nin Avrupa ve Asya kıtalarının arasındaki bir köprü niteliğindeki Anadolu’daki tüm beylikleri birleştirerek kurduğu Osmanlı İmparatorluğu da XVII. yüzyılda en geniş sınırlarına ulaştı. Kuzey sınırları Doğu Avrupa ve Rusya’ya, doğu sınırı Hazar Denizine kadar uzanan imparatorluk, XIX. yüzyıl sonlarında kısaca Sovyetler Birliği olarak adlandırılan Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile komşu oldu.
Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası’nın ilişkileri XV. yüzyılda Karadeniz üzerinden gerçekleşen ticaret ile başladı; savaşlar, ittifaklar, yardımlar ve dostluklar ile sürdü. İki devlet arasında gerçekleşen bu olaylara Fransız ve Bolşevik İhtilalleri ile tüm dünya devletlerinin modernleşme hareketleri eşlik etti. 1917’de Cumhuriyeti kuran Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi üyeleri oldu, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Batılı devletlere karşı verilen mücadelede yer alarak kurulacak Türkiye Cumhuriyeti ile diplomatik ilişkilerini başlattı. XX. yüzyıl boyunca iki ülke arasında Dostluk ve Tarafsızlık Antlaşması gibi işbirlikleri, üst düzeyde ticari, siyasal ve ekonomik görüşme ve antlaşmalar, bölgede barış ve istikrarın temini için görüşmeler ile Mavi Akım ve Türk Akım gibi petrol, doğalgaz, nükleer enerji projeleri yapıldı.
Osmanlı Sarayı’nda Rusya / Russia in the Ottoman Palace Sergisi'nin amacı Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasındaki bu 500 yıllık diplomatik ilişkileri belgeleriyle göz önüne sermek oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenen sergide Topkapı Saray Müzesi koleksiyonlarının yanı sıra Askeri Müze ve Dolmabahçe Sarayı koleksiyonundan derlenen eserler yer aldı. Sergi 12. 03. 2010 – 7. 07. 2010 tarihleri arasında yine Topkapı Saray Müzesi Has Ahırlar Koğuşunda, 2010 İstanbul Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamında düzenlenen; XVI. ve XVII. yüzyıla ait eserler ile Rus Çarlarının, devlet başkanlarının ve ordu kumandanlarının hayatlarına ait belgeler, silah müzesinde yer alan savaş silah ve ekipmanları ile Rusya’daki Osmanlı eserlerinin yer aldığı Moskova Kremlin Hazineleri Topkapı Sarayı’nda başlıklı sergi ile eş zamanlı izlendi.
Sergide Rusya’daki Osmanlı Eserleri ile Osmanlı saraylarındaki Rus eserleri ilk defa bir araya geldi; iki ülkenin elçilerinin yazdığı raporlar, diplomatik hediyeler, iki ülke arasındaki ilişkilerde belge niteliği taşıyan kaynaklar yer aldı. Sergide nişanlar, Rus Çarlığı damgası taşıyan Rus porselenleri ile Rus gümüşleri, değerli taşlardan dekoratif aksesuarlar, Ayvazovski gibi dönemin önemli ressamlarına ait yağlı boya tablolar, siyah beyaz fotoğraflar, mürekkep hokkaları, ünlü mücevherat markası Faberge’ye ait yine XIX. yüzyılda üretilmiş objeler bulunmaktadır. Çarların askeri görevleri, savaş, dini tören ve avları için üretilmiş kılıç, kask ve hançerler ile koşum takımları yine traş takımları, ibrik ve cep saatleri gibi kişisel eşyaları sergilendi.
Yararlanılan Kaynaklar
Askerov, A. (2018). Contemporary Russo-Turkish Relations: From Crisis to Coorporation, Lanham: Lexington Books; Kangal, S. (2010). Osmanlı Sarayı’nda Rusya / Russia in the Ottoman Palace,.İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları; Taki, V. (2016). Tsar and Sultan: Russian Encounters with the Ottoman Empire. Londra: I.B.Tauris; https://kutuphane.tbmm.gov.tr:8088/2010/201004210.pdf, (Erişim tarihi: 25.08. 2020).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Kangal, S. (2010). Osmanlı Sarayı’nda Rusya / Russia in the Ottoman Palace. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.