Osmanlı Sarayında Japon Rüzgarı Sergisi
Etkinlik Sergi
(İstanbul, 22 Şubat 2010 – 22 Haziran 2013 )
-
2020
Dünyanın en zengin kültür ve sanatlarına sahip ülkelerinden biri olan Japonya, Avrasya kıtasının doğusunda yer alan Pasifik Okyanusu kıyısındaki üç bin kilometrelik alana yayılmış 6.582 adadan oluşmaktadır. Yüzölçümünün çoğunluğunu tarım, endüstri ve şehirleşmeye izin vermeyen ormanlarla kaplı volkanik dağlar oluşturmaktadır. Yedi farklı iklim kuşağının büyük bir ekolojik bir bitki ve hayvan zenginliğiyle birlikte görüldüğü Japonya’nın doğal hayatının yanında kültür varlıkları ve ulusal hazineleri de UNESCO Dünya Mirası Listesindedir. İlk insan izlerinin M.Ö 30 bin yılına tarihlendirildiği ada ülkesinde MS 300 itibariyle başlayan en az 15 adet prenslik / krallık dönemi yaşandı.
1887 yılında halen bir imparatorluk olan Japonya’dan Kral Meiji’nin yeğeni Prens Komatsu, eşi ile birlikte Osmanlı İmparatorluğu’nu ziyaret etti ve Sultan II. Abdülhamit tarafından kabul edildi. Ziyaretten iki sene sonra 1889’da bu sefer Sultan, 650 kişilik mürettebatıyla Ertuğrul Fırkateynini Osmanlı İmparatorluğu Yüksek Nişanını ve seçkin hediyelerini imparatora sunmak üzere Japonya’nın Yokohama Limanı’na gönderdi. Japon sularında geçirdiği üç ayın ardından 1890 yılında dönüşe geçen Ertuğrul, Kobe’ye doğru yol alırken Kishu açıklarında tayfuna yakalandı, kayalıklara çarptı ve parçalanarak battı. Japon halkının yardımı ile kurtarılan 69 denizci Japon donanması tarafından İstanbul’a getirildi. Felaket Japon basınında geniş yer bulmuş, kazazedeler ve hayatını kaybeden denizcilerin aileleri için tüm Japonya’da yardım toplanmış ve yine şehitler için Wakayama Eyaleti Kushimoto ilçesinde Ertuğrul Fırkateyni Şehitleri Anıtı inşa edilmiş, yıllık anma törenleri düzenlenmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı Topkapı Sarayı bünyesindeki araştırmacılar ile Boğaziçi Üniversitesi Asya Çalışmaları Merkezi ve İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından düzenlenen serginin amacı, bu sergi aracılığı ile diplomatik tarihe katkıda bulunarak kültür tarihinin gizli kalmış hazinelerini gün yüzüne çıkarmak olarak ifade edildi. Muhafazası altındaki tarihi ve kültürel eserleri koruyup gelecek nesillere aktarmayı amaçlayan Milli Sarayların bünyesindeki üç saraydan biri olan İstanbul Beşiktaş semtindeki Dolmabahçe Sarayı Sanat Galerisi sergiye ev sahipliği yaptı.
Osmanlı-Japonya ilişkilerinin başlangıcı kabul edilen II. Abdülhamit dönemine ait birçok eser ile iki ülkenin tarihine de ışık tutan zengin bir koleksiyonun izleyici ile buluştuğu sergide saray envanterinde bulunan, Japon ince işçiliğine sahip 1868-1912 yılları arasına tarihlenen Meiji dönemine ait 60 kadar eser sergilendi. Bunlar arasında XVIII. ve XIX. yüzyılda saraya gelen diplomatik hediyeler, yazışmalar ile Japonya menşeli ürünlerin Osmanlı’da yarattığı etki ile birlikte yerel temalar olan ejderha, turna ve anka kuşları ile özel tekniklerle bezenmiş dolap, raf, yazı masaları, porselen vazo ve çay takımları, metal, lake ve emaye eserler, minyatür, portre, figür ve doğa temalı el işi tablolar, savaşçı asiller olan Samurai kostüm ve kılıcı, paravan ve tekstil ürünleri, petrol lambaları ve kitaplar gibi tarihi objeler yer aldı. İstanbul’da Japon rüzgarı o kadar etkili olmuş ki; Beyoğlu’nda Nakamura adlı Japon mamulleri satan bir mağaza açıldı. Japon masalı Urashima Tora’nın anlatıldığı panolar sergiyi zenginleştirmiştir. Japonya temalı bu serginin sanat, tarih ve uluslararası ilişkiler açısından önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Yararlanılan Kaynaklar
Addis, S., Groemer, G. ve Rimer, J.T. (2006). Traditional Japanese Arts and Culture: An Illustrated Sourcebook, Honolulu: University of Hawai’i Press; Kahraman, K. (2013). Osmanlı Sarayında Japon Rüzgârı. İstanbul: Milli Saraylar; Şimşek, E. (2017). Uzakdoğu Elçisi Ertuğul Fırkateytni, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık; https://www.worldbulletin.net/art-culture/ottoman-japanese-exhibition-in-dolmabahce-art-gallery-h103574.html, (Erişim tarihi: 05.09.2020).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Kahraman, K. (2013). Osmanlı Sarayında Japon Rüzgârı. İstanbul: Milli Saraylar.