Nüzhetiye (Döşeme) Bebeği, Gölcük Belediyesi tarafından 17 Eylül 2020 tarihinde mahreç işareti alınarak Türk Patent ve Marka Kurumu’na tescil ettirilen el işi bebektir (Patent No: 540, 2020). Yöresel giyim ögelerinin el işlemeciliğiyle oyuncak formunda üretildiği Nüzhetiye (Döşeme) Bebeği, kültürel mirasın kalkınma aracına dönüştürülmesinin de tescilli bir örneğidir. 

El işi bebeğe adını veren Nüzhetiye, eski ismiyle Döşeme Köyü bir orman köyüdür. İzmit Körfezi’nin on kilometre. güneyinde Samanlı Dağları’nda deniz seviyesinden 405 metre yükseklikte yer almaktadır. Köy, 93 Harbi sonrasında Batum’dan göç ederek gelen Gürcüler tarafından kurulmuştur. Özellikle bölgeye gelen kadınlar, eşlerinin savaştan dönmemesi üzerine köyde yerleşim yeri kurulmasında büyük bir rol oynamışlardır. Kadın egemen Nüzhetiye Köyü’nde kız çocuklarına oyuncak olarak yapılan bez bebekler, onları toplum içindeki rollerine hazırlamada önemli görev üstlenmişlerdir. 

Bebekler, eski zamanlarda kadınların ellerinde kalan fazla/artık kumaşları çocuklarının ya da torunlarının oynaması amacıyla elle birleştirerek oluşturdukları figür oyuncaklar olmuştur. Zamanla yörede gelenekselleşen bu el sanatını yaşatmak amacıyla yerel yönetim tarafından bebek yapımına yönelik eğitimler düzenlenmiştir. Ekip oluşturularak orijinaline uygun biçimde üretilen bebekler için coğrafi işaret başvurusunda bulunulmuş ve üretim kayıt altına almıştır. 

Yapım aşamasında ilk olarak bebeğin vücudunu oluşturan ve bezden yapılan iç hatları doldurulur. Ardından bebeğe, en belirgini siyah renkli döşeme eteği olan yöreye özgü kıyafetler giydirilir. Etek uçlarına kanaviçe tekniğiyle elde üzüm veya karanfil deseni işlenir. Tasarlanan ilk etekler üzüm motifli olanlardır. Bu motif, Gürcistan’da genç kızların üzüm ezmeye giderken leke belli etmesin diye siyah etek giymelerinden kaynaklanmaktadır. Üzüm motifine daha sonra karanfil ve yıldız motifleri de eklenmiştir. Kadınların yaşlarına göre, giydikleri eteklere işlenen figürler de değişmektedir. Geleneklere göre elli yaşından sonra kadınların giydiği siyah eteklerin uç kısımlarında “su yolu” adı verilen daha sade motifler yer almaktadır. Gürcü kültüründe siyah döşeme eteği, genç ve genç sayılabilecek yaştaki kadınlara özgü bir kıyafettir. 

Döşeme Bebekleri, eteklerinin dışında başörtüleriyle de dikkat çekmektedir. Gürcü Müslüman kadınlar “tavitep” dedikleri “baş-tülbent” kelime anlamına gelen beyaz başörtüler takmaktadırlar. Etek motiflerinde olduğu gibi bebeklerin başörtülerinin uç kısımları da el yapımı iğne oyasıdır. 

Nüzhetiye Bebeği, tescillendiğinden üretimi denetim altındadır. Bebeğin farklı alanlarda tanıtımını, kadınların el emeğinin korunması ve sürdürülebilirliği hedefiyle yöre insanını destekleyen yerel yönetim üstlenmektedir. Tanıtım amacıyla yerel yönetim çatısı altında sadece mahreç işaretine uygun üretimi gerçekleştiren ekibin yaptığı Nüzhetiye Bebekleri, satışa değilse de belirli kurum ve kuruluşlara sunulabilmektedir.