Mösyö Misiri
Kişi Otel İşletmecisi Seyahat İşletmecisi
(1800’lerin başı -1800’lerin sonu).
-
2020
Osmanlı döneminde İstanbul’da ilk otel olma özelliğini taşıyan Hotel d’Angleterre’in kurucusudur. Asıl adı James Missirie olmasına rağmen kendisine Mösyö Misiri, Kral (bu lakap kendisine otelde kalanlar tarafından takılmıştır) Misiri, Levanten (Avrupa’dan gelen İstanbul ya da İzmir’e yerleşen kişi) James Missirie, Bay Mısri ve Cems Misiri şeklinde farklı adlarla hitap edildi. Mösyö Misiri Yunan asıllı bir Rum’du ve 1840 yılına kadar dragomanlık (tercümanlık) yaptı. Kendi ana dili olan Yunanca ile beraber Türkçe, İngilizce, İtalyanca, İspanyolca, Fransızca, Rusça ve Rumence dillerini iyi derecede biliyordu. Mösyö Misiri tercümanlıktan sonra otel işine girdi. Tercümanlık yaptığı süre boyunca yabancı seyyahlarla çok yakın temaslarının olmasının yanı sıra, Avrupa ve Amerika’da ziyaret ettiği otelleri de inceledi. Edindiği tecrübeler sayesinde İstanbul’da nasıl bir otel açması gerektiği konusunda oldukça bilgisi vardı. Bu bilgi birikimi ile 1841 yılında Pera’daHotel d’Angleterre’i açtı. 1850 yılına kadar otelde kalan herkes Mösyö Misiri’den çok olumlu bahsederken bu yıldan sonra kendisi hakkında yapılan olumsuz yorumlar, insanların seyahat anılarında ve gazetelerde yer almaya başladı. Bu olumsuz yorumlar müşterilerin, Mösyö Misiri’nin oteldeki katı kurallarından rahatsız olmasından kaynaklanıyordu. Otel binasının sahibi olan Madam Peyni binanın boşaltılmasını isteyince otel, 1854 yılında İstiklal Caddesi’ne taşındı. Bu taşınma gerçekleşmeden önce Kırım Savaşı’nın (1853-1856) başlamasıyla otelin parlak dönemini yaşadı. Savaştan sonra işler azalmaya başlayınca Mösyö Misiri tuğla fabrikası işletmek gibi farklı girişimlerde bulundu. 1863 yılında ise Beyoğlu’nda bir seyahat acentası kurdu.21. 06. 1863 tarihinde Ruzname-i Ceride-i Havadis Gazetesi’ne Osmanlı döneminin ilk turizm reklamını verdi. Reklamda Mösyö Misiri’nin acentası tarafından 42 günlük bir Avrupa seyahati düzenleneceği ilan edildi. Reklama göre denizyoluyla İstanbul’dan Napoli’ye geçilerek burada üç gün kalınacak, ardından Marsilya, Lyon, Paris ve Londra’ya gidilecek. Paris’te ve Londra’da sekizer gün konaklanacaktı. Londra’dan sonra Belçika ve Almanya yoluyla Viyana’ya gidilecek, Viyana’da beş gün konakladıktan sonra Tuna yoluyla İstanbul’a dönülecekti. Toplam yolcu sayısı 150 kişiden oluşacak ve seyahat ücreti 75 Osmanlı lirası olacaktı. Yardımcılarını da getirmek isteyenler, yardımcıları için seyahat ücretinin yarısını ödeyeceklerdi. Konaklama yapılan şehirlerde en iyi otellerde kalınacak, müze ve saray gibi yerler için giriş ücreti acenta tarafından karşılanacak ve yabancı dil bilmeyen yolcular için de tercümanlar bulunacaktı. Katılımcılar getirecekleri eşya için 50 kilograma kadar ücret ödemeyecek, ancak yükü 50 kilogramı geçenlerden ücret talep edilecekti. Dönemin şartları düşünüldüğünde talep edilen ücretin oldukça yüksek olduğu ve seyahatin üst gelir grubuna mensup kişilere hitap ettiği söylenebilir. Bu seyahat dönemin, ilk paket turu olma özelliğini taşımaktadır. Ancak bu paket turun başarıya ulaşıp ulaşmadığına ilişkin daha sonra gazetelerde herhangi bir haber yayınlanmamıştır. Mösyö Misiri seyahat acentasını açmasına rağmen, oteli bırakmadı. 1870’lerden sonra otelin yönetimini kaybetti ancak vefat edene kadar otelde çalışmaya devam etti.
Mösyö Misiri, Osmanlı dönemindeki ilk otel ve ilk seyahat acentasının kurucusu olmasının yanı sıra ilk turizm reklamını veren kişi olarak da turizmde çoğu ilke imza attı.
Referanslar
Çetin, E. (2018). 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Devleti’nde Otel ve Misafirhanelere Dair Düzenlemeler, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 29 (1): 63-76; Çetin, E. (2017). Osmanlı Turizm Tarihinden Kesitler: Ernest Arman’ın Seyahat Acentesi Kurma Girişimleri, International Journal of EurasiaSocialSciences, 8 (30): 1491-1512; Toprak, Z. (1993). Seyyah’tan ‘Turist’e, ‘Sınâat’tan ‘Endüstri’ye : “EcânibSınâatı,” (Türkiye’e ‘EcânibSınâatı’ ya da ‘Turizm Endüstrisi). İstanbul, Tarih Vakfı Yayını, 6: 66-69.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Çilli Kutan, Ö. (2017). D’Angleterre Oteli veKral Missirie, Kebikec: İnsan Bilimleri için Kaynak Arastırmaları Dergisi, (43): 369-396.