Tarihi müze binası, İstanbul’un Karaköy semtinde Boğazı yönünde Beşiktaş ilçesine bağlı Dolmabahçe semti olarak bilinen sahil şeridi üzerinde yer alıyor. Müzenin bulunduğu Körfez, Osmanlı Kaptan-ı Deryalarının donanma gemilerini demirledikleri ve denizcilik törenlerinin yapıldığı bir limandı. Zamanla bataklık haline gelen Körfez II. Ahmet döneminde Sadrazam Nasuh Paşa’nın emri ile Kaptan-ı Derya Halil Paşa’nın da yardımıyla doldurulmaya başlandı ve II. Osman döneminde tamamlandı ve XVII. yüzyılda Dolmabahçe olarak anıldı. Dolmabahçe Sarayı’nın inşasına kadar Osmanlı Padişahları tarafından has bahçe olarak kullanıldı. Sarayın inşasına Sultan Abdülmecit tarafından 1842 yılında başlanıldı ve 1853-1854 yıllarında tamamlandı. Yapının mimarı dönemin ünlü mimar ailesi Balyanlar'dır. Sarayın beden duvarları muntazam kesme taş, iç duvarları tuğla, döşemeleri ahşap, çatı iskeleti ahşap ve üst örtüsü kurşun malzemeden yapıldı. Barok üslup özelliği gösteren yapının süslemesinde haznedar küfekisi, Şile ve Kandıra grosi, Sarıyer taşı, Karamürsel od taşı gibi değişik taş tipleri görülüyor. Cephelerdeki sütun, sütun başlıkları ve kaideleri, alınlık ve saltanat kapılarında Marmara mermeri kullanıldığı görülüyor. Ahşap malzeme ise, Romanya çıralı çamı, Ayancık Meşesi, Lambrilerde ve iç kapılarda Hint ve Afrika kökenli ağaç türleri kullanılmıştır.

Veliaht Dairesi, Geç Osmanlı döneminde tahta çıkmaya hazırlanan veliaht şehzadeler tarafından kullanıldı. İnşasının ne zaman başladığı bilinmemekle birlikte, 1855 yılında tamamlandığı kesindir. Daire Dolmabahçe Sarayı içerisinde salonlara açılan odalar ve salonları birbirine bağlayan koridorlara açılan odalardan oluşuyor. Orta sofaya göre diğer iki sofanın uzaklığı birbirine eşit değildir. Sofalardan biri kapalı orta iç sofa özelliğindedir. Harem bahçesi ile bağlantılı olan daire sarayın dördüncü büyük kısmını oluşturuyor. Süslemeleri dikkate alındığında ise, sarayın diğer cephelerine oranla, buranın daha sade düzenlendiği görülüyor. Yapıdaki hareketlilik orta çıkmaları taçlandıran üçgen formlu alınlıklarla sağlanıyor. Günümüzde müze olarak kullanılan Veliaht Dairesi, yaklaşık yedi yıl süren restorasyon çalışmaları sonucunda Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki Millî Saraylar İdaresi Başkanlığı bünyesine bağlandı. Çağdaş müzecilik standartlarına uygun bir müzeye dönüştürülerek 22. 03. 2014’te Millî Saraylar Resim Müzesi olarak kullanılmaya başlandı. Müzede 200’ün üzerinde eser sergileniyor. Eserler, tarihlerine ve mahiyetlerine göre sınıflandırılmış olup; müze 11 salondan oluşuyor. Sultan Abdülmecit ve Sultan Abdülaziz Salonu, Dolmabahçe’yi inşa ettirip ilk defa ikamet eden Sultan Abdülmecit’e ve Veliahd Dairesi’nin ilk sâkini Sultan Abdülaziz’e ithaf edildi. Saray için eserlerin toplanmaya başlandığı dönemleri yansıtan eserler arasında saray ressamları ve başka sanatçılar tarafından yapılmış her iki padişaha ait portreler de bulunuyor. Osmanlı’da Batılılaşma adlı salon; toplumsal, siyasal ve askeri anlamda değişen Osmanlı’yı yansıtan uluslararası eserlerin sergilendiği salondur. Hasan Rıza, François Dubois ve İvan Konstantinoviç Ayvazovski salonda eserleri yer alan isimlerdendir. Dubois imzasını taşıyan Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye’nin Geçit Töreni adlı tablo koleksiyonun en erken tarihli tablosudur. Müzenin ilgi çeken salonlarından biri, profesyonel anlamda resim sanatına emek vermiş Halife Abdülmecit Efendi’ye ait kütüphane odasında kurulan ve uluslararası pek çok sanatçının İstanbul’dan kesitlere yer verdiği tablolara ayrılmış salondur. Veliahd Dairesi’nin ştuko kaplamalı duvarlarıyla Tören Salonu, büyük Rus ressam İvan Konstantinoviç Ayvazovski’ye ayrıldı. Saray Ressamları bölümünde, Fausto Zonaro, Stanislaw Chlebowski gibi saray ressamlarının eserleri sergileniyor. Oryantalist ressamlar salonunda doğunun estetiğini batının perspektifinden yansıtan eserler bulunuyor. Yaver Ressamlar bölümünde Şeker Ahmet Paşa, Osman Nuri Paşa gibi dönemin önemli asker ressamlarının tabloları yer alıyor. Türk Ressamları bölümünde ikinci ve üçüncü kuşak ressamlarımızdan Osman Hamdi Bey, Süleyman Seyyid gibi isimlerin eserleri, Portreler ve Tarihi Konulu Kompozisyonlar/Osmanlı Sarayında Manzara bölümünde padişah portrelerinden manzara tablolarına kadar geniş bir sergi oluşturuldu. Türk Ressamları bölümünde Hikmet Onat, Diyarbakırlı Tahsin ve İbrahim Çallı gibi Cumhuriyet sonrası Türk resminin gelişimde öncü olmuş isimlerin tabloları sergileniyor.