Uluslararası ticaretin karmaşık yapısı ile deniz taşımacılığı, lojistik, gümrükleme gibi birbirinden farklı ve çok merkezli faaliyetlerin hızlı ve eşgüdümlü yürütülmesi zorunluluğu, faaliyet alanlarında uzman, yerel pazarları bilen aracı işletmelere gereksinim doğurmuştur. Bu aracılardan biri de liman acentası veya diğer bilinen adıyla gemi acentasıdır.

Zaman tasarrufunun para anlamına geldiği küresel liman operasyonlarında, geminin gelişi, kargo ve yakıt işlemleri esnasında bağımsız ve güvenilir işletmelerin nezaretine gerek vardır. Acentalar limanda gerçekleşen her bir ayrı işlemin geminin olaylar çizelgesine kaydedilmiş olduğundan ve seyir defterlerinin usulüne uygun olarak önceden hazırlanmış, uyumlu ve idarenin talimatları doğrultusunda olmasını sağlarlar. Teknolojinin gelişmesi ve denizcilik endüstrisinin oldukça karmaşık yapısı nedeniyle gemi acentalarının rolü tüm liman operasyonlarına tam manasıyla tanıklık etme, üçüncü partilerle gerçekleşen işlemlerde müvekkillerini temsil etme ve doğru nakliye uygulamalarının takip edilmesini sağlama olmuştur. Ayrıca yoğun rekabet ve lojistik faaliyetlerde hizmet mükemmelleştirme çabaları sonucu çekirdek hizmetleri merkez işletmenin, kolaylaştırıcı ve destekleyici hizmetleri ise aracı işletmelerinin üstlenmesi nedeniyle gemi acentalarının rollerinin önemi artmıştır.

Gemi acentaları, deniz taşıt ve araçları ile yolcu ve yük taşımalarında, gemi sahibi, kaptanı, işleticisi ve/veya kiracısının nam ve hesabına, üçünü kişi ve kuruluşlara karşı onların hak ve menfaatlerini tayin edilen bölge içinde koruyan ve bunun karşılığında ücret alan kişi ve kuruluşlar olarak tanımlanmaktadır.

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) yayınladığı Gemi Acentaları İçin Asgari Koşullar belgesine göre gemi acentaları, müvekkillerine ait görevleri dürüstlük, doğruluk ve tarafsızlıkla yürütmek; gemi acentası olarak üstlenilen tüm hizmetleri bilinçli, özenli ve etkili bir şekilde yürütmek için bir yeterlilik standardı uygulamak; üstlendiği görevlerle ilgili tüm yerel kanunları ve diğer düzenlemeleri takip etmek; yasadışı faaliyetlere karşı gerekli özeni göstermek; müvekkil adına nakit işlemleri yürütürken özen göstermek ile yükümlüdürler.

Türkiye’deki mevzuata göre gemi acentaları idare tarafından verilecek çalışma izni ve bu çerçevede düzenlenecek gemi acentalığı yetki belgesi ile faaliyet göstermektedirler. Yetki belgesi almak için gerçek kişilerde Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olma, fiili ehliyete sahip olma, belirli suçlara karışmamış olma ve Deniz Ticaret Odası'na üye olma şartı aranmaktadır. Yetki belgesi için tüzel kişilerde ise Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulan şirketlerden olma, şirket ana sözleşmesinde gemi acentalığı faaliyetinin belirtilmiş olması ve Deniz Ticaret Odası'na üye olma şartları aranmaktadır.