-
2020
Fransa’da doğdu (1825). Sanatçı bir ailenin çocuğu olan Laurens, Montpellier L’Ecole des Beaux- Arts’ta resim eğitimi aldı ve 17 yaşında Paris’e geldi. Burada Ferogio ile tanışan bu kişi De Hell’in ilk seyahatinin gravürlerini çizen kişiydi. Ferogio’nun teklifi ile 1846 yılında Coğrafyacı Xavier Hommaire de Hell’e Fransız hükümeti tarafından verilen Karadeniz, Hazar Denizi ve bunları çevreleyen ülkeleri gezerek coğrafi ve tarihi bir çalışma yapma görevine Hell’in eşi ile birlikte katıldı. 1846 yılında Türkiye’ye gelen ekipte yer alan Laurens, 21 yaşında genç bir ressamdı. İstanbul’u baştanbaşa gezen Laurens surların, camilerin, çeşmelerin, mezarların, evlerin, sokakların resimlerini ayrıca notlar da ilave ederek yaptı.
İstanbul’dan ayrılıp İzmit’e giderek burada da çizimlerine devam etti. Ekibin bilimsel gezisinin en önemli kısmı ise Trabzon üzerinden İran’a yaptıkları uzun yolculuktu. Ereğli, Amasra, Sinop, Terme, Çarşamba, Ünye üzerinden Trabzon’a geçtiler. Laurens, geçtikleri yerlerdeki sosyo-kültürel yapıları ve coğrafi manzarayı resimlemeye devam etti. Daha sonra kıyıdan ayrılarak Eğin üzerinden Fırat Nehri’ni resimleyip Van’a geçtiler.
Laurens’ in İran’ a gidiş dönüş yolunda geçen 16 ayda Osmanlı Devleti'nde toplam kaç resim çizdiği tam olarak bilinmemektedir. 1849 yılında Xavier Hommaire de Hell’in seyahatleri boyunca tuttuğu notların ve kendi çizimlerinin bir kitap haline gelmesi için De Hell’in eşi Mme Adele de Hell’e yardım etti. Bu kitap dört cilt halinde yayınlandı.
Jules Laurens’in Türkiye Yolculuğu (Le Voyage de Jules Laurens en Turquie) kitabı Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık tarafından Turhan Ilgaz ve Hasan Anamur’un çevirmenliğinde 1998 yılında yayımlandı. Kitabın sunuş ve giriş bölümünden sonra Birinci Bölüm: İstanbul’la Tanışma 15 Temmuz-12. 08. 1846; 2. Bölüm: İlk Karadeniz Gezisi 12. 08.-12. 11. 1846; Üçüncü Bölüm: İstanbul’da Kışlama; 12. 11. 1846-5. 05. 1847; Dördüncü Bölüm: Bitinya (Hüdavendigar Eyaleti) Gezisi; 5-20 Mayıs 1847; Beşinci Bölüm: Yolculuk Öncesi ve Sonrası İstanbul; 22. 05.-19. 06. 1847 -6. 06. 1849; Altıncı Bölüm: İkinci Karadeniz Gezisi; 20 Haziran-24. 08. 1847; Yedinci Bölüm: Doğu Anadolu; Eylül 1847-Nisan 1849 olmak üzere yedi bölümden oluşmaktadır. Kitapta Laurens’in 90 eseri kenar notları ile birlikte verilmektedir. Resimlerin sanatsal değerinin ötesinde aynı zamanda dönemin fiziki ve beşeri coğrafya özelliklerini, günlük yaşamını, şehir hayatını, mimarisini ve daha pek çok unsura ait çizimlerin yer alması hasebiyle önemli bir eser olarak karşımıza çıkmaktadır.
Referanslar
Laurens, J. J. A. (1998). Jules Laurens’ın Türkiye Yolculuğu= Le Voyage de Jules Laurens En Turquie. İstanbul.