Uçakta kalkış öncesinde uçak kapısının kapanmasından, indikten sonra tekrar açılmasına kadar olan sürede yolcu ve personelin düzenini veya güvenliğini tehlikeye atacak hareketlerde bulunan uçaktaki malzemelere zarar veren, tehdit eden veya sivil havacılık alanında uygulanan mevzuat kurallarına ve mürettebatın uyarılarına uymayan yolcuya kural tanımayan yolcu denilmektedir.

Uluslararası Hava Ulaştırma Birliği’ne (IATA) göre, kural tanımayan yolcu davranışları şunlardır:

1. Hava aracının emniyetli uçuş kurallarına engel olabilecek davranışlar: Talimatlara ve yönergelere uymama, uyarılmasına rağmen kişisel elektronik cihazları çalıştırmaya devam etmek, emniyet kemerini bağlamamak, kokpite girmeye çalışmak, mürettebata gözdağı vermek gibi.

2. Hava aracında disiplini riske atan davranışlar: Diğer yolculara yönelik hem sözlü hem de fiziksel olarak agresif davranmak, cinsel istismar, mala zarar vermek gibi.

3. Hava aracının düzenini ihlal eden diğer eylemler: Sigara içilmesi, uçuş sırasında veya öncesinde aşırı alkol kullanımı, uyuşturucu kullanımı.

Sivil havacılığın güvenliğini tehlikeye atan eylemlere karşı devletlerin ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü) çatısı altında mücadele girişiminin başlangıcı olarak Tokyo Konvansiyonu gösterilir. İlk kez Tokyo Konvansiyonu’nda 1963 yılında dile getirilen kavram IATA tarafından 2014’te belirli kurallara bağlanmıştır. Türkiye’de ise SHY İPC Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) Tarafından Verilecek İdari Para Cezaları Hakkında Yönetmelik, 29. 01. 2013 tarihli 28543 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Bu yönetmelikte kural tanımayan yolcuların, uçuş esnasındaki bazı yükümlülüklere aykırı davranmaları halinde verilecek idari cezalar karara bağlanmıştır. SHY İPC’nin beşinci maddesine göre; kural tanımayan yolcunun olması durumunda, yolcuya, eyleminin SHGM talimatlarına aykırı olduğu, bu davranışlarına son verilmemesi durumunda idari para cezası uygulanması için tutanak tutulacağı hakkında sözlü uyarının yapılması gerekir. Eğer yolcu eyleme devam ederse, bu durum, uçağın kaptan pilotu ve iki kabin memuru tarafından tutulacak bir tutanak ile kayıt altına alınır. Hazırlanan tutanak, SHGM’ye gönderilir. Kural tanımayan yolcuya uygulanan cezalara itirazlarda ispat sorumluluğu ilgili havayolu işletmesine aittir.