Konservasyon (Koruma)

Kavram Doğal ve Kültürel Miras

Fransızca muhafaza etme anlamına gelmektedir. Eski eser restorasyon (onarım) çalışmalarının XIX. yüzyıl sonlarında bilimsel ve ortak dil oluşturulması kaygısı oluştu. Bu kaygı ile yapılmaya başlanan kongre, konferans ve sempozyumlar uygulamalardan kullanılacak malzemeyi ve uzman kişilerin yetiştirilmesine kadar geniş aralıkta öneriler geliştirildi. Bu öneriler, restorasyon terminolojisini de oluşturdu. Konservasyon Venedik Tüzüğünde tarihi belge niteliği taşıyan eserlerin korunmasının belirtilmesi ve uygulamaların süreklilik göstermesi ile 1964 yılında Atina Tüzüğüne göre daha da netleşti. Konservasyon amacı ile yapılan tüm müdahalelerin öncelikli ilkesi taşınır veya taşınmaz kültür mirasının tarihi belge niteliği ve özgünlüğünü olduğu gibi korumaktır. Konservasyon işlemleri estetik değerleri bir kenarı bırakarak taşınır veya taşınmaz kültür mirasını günümüze nasıl geldiyse o şekilde korumak olmalıdır. Esere işlev kazandırma statik sorunları çözmek için reintegrasyon (bütünleme) uygulamaları, konservasyon uygulamalarının dışına çıkarak restorasyon içine girmektedir. Konservasyon uygulamaları günümüzde çeşitli kimyasallarla eserlerin dondurulması-stabilize edilmesini kapsamaktadır. Bu uygulamada kullanılan kimyasallar geri dönüşü olabilir nitelikte olmalı ve eserleri dış etkilerden olduğu gibi korumalıdır. Konservasyon uygulamaları belirlenen sınırlar içerisinde disiplinlerarası çalışmayı gerektirmektedir. Konservasyon uygulamaları yapının kullanım döneminde gördüğü farklı tahribatları (yangın, sel, deprem savaş vb.) ile birlikte göstermektedir. Bu tahribatlar ve eserin işlevsel olduğu süreçte kulanım izleri tarihi belge niteliğindedir ve konservasyon uygulamaları, tüm bu belgeleri olduğu gibi dondurulmalı-stabilize etmelidir.

Konservasyon teknikleri eski eser bilincinin artması sonucu oluştu. Eski eser restorasyon - konservasyon (onarım ve koruma) uygulamalarının bilimsel çerçeveye oturtulması ile taşınır yada taşınmaz kültür varlıklarının mümkünse sadece konserve edilmesi ve günümüze geldiği gibi korunması ilkesi ortak noktayı oluşturdu.

Yararlanılan Kaynaklar

Ahunbay, Z. (2007). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. İstanbul: Yem Yayınları; Baranaydın, F. (2019). Ayasuluk Tepesi ve St. Jean Anıtı 2017 Yılı Çalışmaları Işığında Taş Eser Restorasyon ve Konservasyon Uygulamaları, YEDİ: Sanat, Ta­sarım ve Bilim Dergisi, Kış, 21: 11-20; Kuban, D. (2000). Tarihi Çevre Korumanın Mimarlık Boyutu Kuram ve Uygulama. İstanbul: Yem Yayınları; Amsterdam Bildirgesi (1975), http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0458320001536681780.pdf, (Erişim tarihi: 29.03.2019); Venedik Tüzüğü (1964). http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0243603001536681730.pdf, (Erişim tarihi: 29.03.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Kuban, D. (2000). Tarihi Çevre Korumanın Mimarlık Boyutu Kuram ve Uygulama. İstanbul: Yem Yayınları.