Knight, William
Kişi Yazar Seyyah
(1789 - 1878)
-
2020
Londralı bir deniz tutkunu olan William Knight Londra’da doğdu (1789). Royal Harwich Yacht Club’de su etkinlikleri ve deniz seyahatlerinden sorumlu komodor görevine getirildi (1845), Royal Western Yacht Club’ünün de danışmanı oldu (1846). 1846 yılının sonlarına doğru yat kulüplerinin birleşiminden doğan United Yacht Club adlı organizasyonun onursal sekreterliğine de atandı. Knight 1839 yılında yayımladığı Oriental Outlines or a Rambler’s Recollections of a Tour in Turkey, Greece & Tuscany isimli seyahatnamesi ile XIX. yüzyılın ortalarındaki Osmanlı toplumu hakkında oldukça detaylı bilgiler vermekte, A Diary in the Dardanelles adlı eseri ile denizcilik anlamında Osmanlı boğazlarını ve denizlerini gözlemlemekteyken, İngiliz ve Osmanlı Türkçesi hakkında derlediği bilgileri Words for the Windbound; or, a Rough Vocabulary in English and Turkish adlı sözlüğünde topladı.
Oriental Outlines or a Rambler’s Recollections of a Tour in Turkey, Greece & Tuscany in 1838 adlı eser, seyahat literatürü anlamında Osmanlı, Yunanistan ve İtalya’nın Toskana bölgesini ziyaret etmek isteyen seyyahlar için bir rehber niteliğinde hazırlandı. Eserini kaleme alırken daha önceki seyahatnamelerin dışında gezip gördüğü yerlerdeki sosyokültürel hayatı kendi ülkesiyle kıyaslayan Knight eserinde bu yönüyle öne çıktı. Bozcaada, İstanbul, Tophane, Kadıköy, Üsküdar, Haliç, Galata, Beyoğlu, Eyüp, Lapseki, Kale-i Sultaniye, İzmir, Efes, Meles, Gaziemir, Selçuk vb. yerleri gezerken dini bayramlar, dervişler, hipodrom, örenyerleri gibi sosyokültürel öğeleri de kayıt altına aldı. Bu nedenle Knight, kendisinden sonra gelen seyyahlar için önemli birisidir. A Diary in the Dardanelles adlı eserinde 1836 yılında Royal Harwich Yacht Club’ün finanse ettiği geziyle Corsair isimli bir guletle Çanakkale ve İstanbul Boğazları ile Marmara Denizi’ni kapsayan bir geziye çıktı, Truva, Gökçeada, Kilitbahir, Gelibolu vb. seyahat noktalarını detaylıca tanımladı, buradan İstanbul’a geçti, buharlı gemilerin sağladığı kolaylık sayesinde bölgeye gelecek seyyahlara bilgi vermek amacıyla eserini 1849 yılında yayınladı. Ek bölümünde İngilizce ve Osmanlı Türkçesi bakımından denizcilik terimleri ve gündelik yaşama ait bazı temel kelimelere yer vererek günümüzden bir buçuk asır önce turizm anlamında yabancı topraklara gelen bir seyyahın en çok ihtiyaç duyacağı kelimeleri sıralayan bir sözlük denemesi de ekledi. Nitekim bu denemesinde 1843 yılında yayınladığı Words for the Windbound; or, a Rough Vocabulary in English and Turkish adlı eserinden faydalandı. “Akdeniz kıyılarından, İndus Nehri kıyılarına kadar gezintiye çıkan seyyahların kendilerini aktarabilmesi için Türkçe’nin gerekli bir dil olduğu” mottosuyla yola çıkan Knight; ikili ve karşılıklı iletişimlerde, ticarette, konaklamalarda vs. yerlerde en çok ihtiyaç duyulan kelimeleri derlemiş böylece bu kitabını da Osmanlı topraklarını ziyaret edecek seyyahlar için başucu eserlerinden biri haline getirmiştir.
Referanslar
Knight, W. (1839). Oriental Outlines or a Rambler’s Recollections of a Tour in Turkey, Greece & Tuscany. Londra: Sampson Law; Knight, W. (1843). A Diary in the Dardanelles. Londra: 130, St. Alban’s Place, Edgeware Road; Knight, W. (1849). Words for the Windbound; or, a Rough Vocabulary in English and Turkish. Londra: Sampson Law.