"Kırım Savaşı Sonrasında İstanbul Günleri" Başlıklı Seyahatname

Seyyah ve Seyahatname Seyahatname Yayınlar Kitap

1855 yılında Fransa’nın İstanbul’a atanan büyükelçisinin kuzeni olan La Baronne Durand de Fontmagne, kuzeninin karısına eşlik etmek için İstanbul yolculuğuna çıktı. Osmanlı tarihinde pek çok açıdan bir dönüm noktası olan Kırım Savaşı sonrasında İstanbul’a geldi ve 22 ay boyunca İstanbul’da kalan seyyah, İstanbul izlenimlerini, duyduklarını, yaşadıklarını ve düşüncelerini yazıya aktardı.

İstanbul’da kaldığı sürece Pera ve Tarabya’da ikamet eden Fontmagne, Kırım Savaşı’nın sonunda baş gösteren İngiltere-Fransa rekabetinin İstanbul’daki diplomatik yansımalarını ve nedenlerini detaylı bir şekilde anlattı. Dönemin Osmanlı Devlet adamlarından Reşid, Ali ve Fuad Paşaları yakından tanıma fırsatı da bulan Fontmagne, bu tanışıklıkları sayesinde zengin gözlemlerini günlüğüne kaydetti. İstanbul’daki izlenimlerini, gelenek ve görenekleri, Küçüksu’daki eğlence ortamlarını da canlı bir şekilde betimledi. İstanbul şehrinin değişen görünümüyle civarında bulunan meyve bahçelerinden, yangınlara karşı alınan önlemlerden bahsetti. Türk ırkının asil ve faziletli olduğuna değinerek Yunanlılarla kıyaslama yaptı. Abdülmecit döneminde İstanbul’da bulunan seyyah, Süveyş Kanalı’nın açılması girişimlerinden Reşit Paşa’nın bu konudaki orijinal görüşlerinden, Türklerin Hıristiyanlara karşı hoşgörüyle ve anlayışla davrandıklarından söz etti. Türk kadınları hakkında da kayda değer bilgiler içeren günlüğünde değişen moda anlayışıyla saray kadınlarının korse giymeye başladığını, Türk hanımlarının evlerinde satranç, domino ve iskambil oynadıklarını ifade etti.

Durand De Fontmagne, Kırım Savaşı sırasında kendisine bilgi veren İngiliz albayının Türk askeri hakkında söylediği olumlu görüşleri de aktardı. Günlükler, İstanbul yolculuğundan 45 yıl sonra Un sêjour a I’ambassade de France a Constantinople sous le second Empire başlığıyla 1902 yılında Paris’te yayımlandı. Düzenleme yaparak hazırladığı bu kitaptaki notlarından İstanbul’da yanına geldiği kuzeni Thouvenel’in 1879 yılında yayımladığı Trois annêes de la question d’Orient, 1856-1859 (Doğu Sorununun Üç Yılı) isimli kitabından yararlandığı anlaşılmaktadır. Un sêjour a I’ambassade de France a Constantinople sous le second Empire, İkinci İmparatorluk döneminde İstanbul’da Fransız Konsolosluğu’nda Geçen Günler adıyla 1977 yılında Türkçe'ye çevrildi.

Yararlanılan Kaynaklar

Fontmagne, D. (2007). Kırım Savaşı Sonrasında İstanbul Günleri: İkinci İmparatorluk Döneminde İstanbul’da Fransız Konsolosluğunda Geçen Günler (Çev. İ. Yerguz). İstanbul: İstiklal Kitabevi; Nalçacı, N. N. ve Çetinkaya, N. (2010). La Baronne Durand De Fontmagne: İstanbul’un 100 Seyyahı. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A. Ş. Yayınları.