Kariyer Yönetimi

Kavram Yönetim ve Organizasyon

Kariyer, bireyin belirli bir işte gösterdiği ilerleme ya da yaşamı boyunca yapmış olduğu işlerin toplamını ifade eder. Etimolojik açıdan, Latin kökenli olan ve bir yol veya araç/taşıma yolu anlamına gelen carraria'dan gelir. Bireysel ve örgütsel hedeflerle doğrudan bağlantılı olarak ele alındığında ise kariyer, bireyin yaşamı boyunca geçireceği ve kısmen kontrol altında tutacağı çalışma deneyimleri ile ilgili bir süreçtir.

Günümüzde hızla değişen çevresel koşullar, örgütlerin rekabet üstünlüğü kazanmak için, çalışanlarına daha fazla önem vermesini gerektirir. Bu bağlamda, insan kaynakları yönetiminin en hızlı gelişme gösteren konularından biri, kariyer yönetimidir. Kariyer yönetiminden amaçlanan, çalışanların bireysel bilgi, yetenek ve ilgi alanlarının örgütsel amaçlarla uyumlaştırılması ve böylece hem örgütün hem de çalışanların potansiyelinden en üst düzeyde yararlanılabilmesidir. Başka bir tanımla kariyer yönetimi, örgütlerin gereksinimleri doğrultusunda yetenek akışını sağlamayı ve böylece örgütsel amaçlara ulaşabilmek için, çalışanlara mesleki bilgi ve becerilerini geliştirme olanağı sunmayı ifade eder.

Kariyer yönetimi, çalışanların kariyer beklentileri ve gereksinimleri ile örgütün gereksinimleri arasında eşgüdüm sağlamak amacıyla, örgüt yönetiminin kullanacağı iki faaliyet grubunu kapsar: Kariyer planlama ve kariyer geliştirme.

Kariyer Planlama, çalışanların örgütteki mesleki ilerlemelerini sağlayabilmek için, hedefleri ve bu hedeflere ulaşmayı sağlayacak araçları ortaya koyma sürecidir. Bu süreç, bireysel ve örgütsel olmak üzere iki boyutlu olarak incelenebilir. Bireysel kariyer planlaması, çalışanların örgütlerinde veya iş yaşamının genelinde karşı karşıya kaldıkları fırsatların, seçeneklerin ve bunların getireceği sonuçların farkına varmaları, kendilerine kariyerleri ile ilgili hedefler belirlemeleri ve bu hedeflere ulaşmalarında yön tespiti ve zaman planlaması yapmalarıdır. Örgütsel kariyer planlaması ise, çalışanların kariyer hedeflerine ulaşmalarında, bireysel ve örgütsel kariyer hedeflerinin uzlaştırılması çalışmaları olup; çalışanlarla örgüt yönetimi tarafından bu yönde ortak kararların alınmasıdır.

Kariyer geliştirme; çalışanlara, eğitim, yetiştirme ve iş deneyimi kazandırma yolu ile kariyer planlaması sürecinde hedeflenen planların gerçekleştirilmesini sağlamaktır. Bu kapsamda, yatay ya da dikey yönde görevlendirmeler, hizmet içi eğitim verilmesi, projelerde görevlendirme, iş tasarımı çalışmaları ve kariyer danışmanlıkları gibi faaliyetler uygulanmaktadır.

Kariyer yönetiminde, ilgili taraflar farklı görev ve sorumluluklar üstlenirler. Bu bağlamda, çalışanların, olumlu performans gösterme, yöneticileriyle görüşmeye açık olma, gelişim ihtiyaçlarını belirleme ve gelecekteki kariyer yönlerini çizme; yöneticilerin eğitim verme, danışmanlık yapma ve sürekli iletişim içinde olma; insan kaynakları yöneticisinin ise kariyer konusunda bilgi verme, önerilerde bulunma, yol gösterme ve danışmanlık, kariyer atölyeleri, sınavlar vb. özel hizmetler sağlama konusunda görev ve sorumlulukları bulunmaktadır. Örgütlerin üst yönetiminin rolü ise, kariyer yönetimini destekleyen sistemler kurmak ve örgüt içinde bu yönde bir kültür geliştirmektir.

Günümüzde, küresel ekonomiye paralel olarak bilgi teknolojisinde meydana gelen hızlı gelişmeler ve çalışma yaşamını etkileyen çok yönlü sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik değişimlere bağlı olarak, kariyer yönetimi yazınında da yeni paradigmaların tartışmaya açıldığı görülebilir. Kariyer modellerinin gittikçe daha hareketli, değişken ve sınırsız bir nitelik kazanması; sıklıkla iş ya da işletme değiştirme, hiyerarşik kademelerin geleneksel anlamını kaybetmesi, işyeri olgusunun sınır tanımayan bir nitelik kazanması ve bireylerin kendi kariyer tercihleri üzerinde örgütlerden daha fazla belirleyici olmak istemeleri, örgütlerde kariyer yönetimi uygulamalarını da etkiler.

Yararlanılan Kaynaklar

Bolat, T. ve O. A. Seymen. (2003). Örgütlerde İş Etiği ve Kariyer Yönetimi İlişkisi: Normatif Etik Boyutuyla Bir Değerlendirme, İÜ. İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi Yönetim, 14(45): 3-19; Budak, G. (2016). Yetkinliğe Dayalı İnsan Kaynakları Yönetimi (Üçüncü basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic.Ltd. Şti.; Seymen, O. A. ve G. Ö. Yılmaz. (2005). Örgütsel Gelişme ve Kariyer Planlaması İlişkisi ve İnsan Kaynakları Yöneticilerinin Bu Süreçteki Rolü, Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(5): 1-13; Seymen, O. (2004). Geleneksel Kariyerden, Sınırsız ve Dinamik/Değişken Kariyere Geçiş: Nedenleri ve Sonuçları Üzerine Yazınsal Bir İnceleme, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1): 79-114.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Çetin, C. ve E. D. Özcan (2013). İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.