İzmir Turizm Folklor Gençlik ve Spor Kulübü

Sivil Toplum Kuruluşu Aktivite Merkezli STK

(İzmir, 1969 - )

Derneğin kuruluş amacı, genel olarak Türk folklorunu derlemek ve derlenen folklor malzemelerini başta İzmir halkına ve dünyaya tanıtmak olarak belirlenmiştir. Daha özelde ise bu amacı Türk halk oyunlarını, halk müziğini ve geleneksel giysileri inceleyip tanıtma, yayma ve aslına uygun olarak yaşatmaya çalışma olarak da detaylandırmak mümkündür. Bu amaçla, 55 yıllık süre içerisinde folklor malzemelerinin etüdünü yapma, derlenen etüt ve malzemeleri sergi, gösteri ve yayın organları gibi çeşitli yollarla araştırıcı kurumlara ve halka sunma, folklor festivalleri düzenleme ve düzenlenen festivallere katılım sağlama, halk müziği programları düzenleme ve katılım sağlama, Türk folklorunu yurt içi ve yurt dışında tanıtma, yabancı ülkelerin halk oyunları topluluklarına ülkemizde gösteri olanağı sağlama, tiyatro çalışmaları yapma ve ücretsiz dans ve elişi kursları açma çalışmaları yürütülmektedir.

Tüm bu faaliyetler kapsamında dernek üyeleri, Türkiye’de gerçekleştirilen çeşitli ulusal ve uluslararası festivaller, kurtuluş şenlikleri, belediye-fuar etkinlikleri, TRT kültür programları, Hilton Türk geceleri, Türk-Amerikan Derneği Türk geceleri, NATO bahar şenlikleri gibi etkinliklerin yanı sıra, 1970-2018 yılları arasında çeşitli yurt dışı festival katılımları ve yarışmalarda çok sayıda dereceye ve ödüle sahip olmuştur. 

İzmir Turizm Folklor Derneği olarak ilk Dünya Şampiyonluğu, (1972 Dijon Collier d’or –Altın Kolye), Fransa’nın Dijon kentinde yapılan bağ bozumu şenlikleri yarışmasında kazanılmıştır. Ardından dernek, 1974 Fransa Briceberc Festivali (festival birinciliği), 1979 Polonya-Katowice Yarışması (kostüm, otantizm ve sahne kullanımı dallarında birincilik), 1979 İtalya- Agrigento Festivali (en özgün ekip), 1981 İspanya- Palma de Mallorca Mostra Şenlikleri (özel berat ödülü) ile 1974 Almanya Kış Festivali, 1982 Almanya, 1985 ve 1986 Ürdün Jerash Festivali, 1987 Katar, 1989 Federal Almanya WDR Folk Festival, 1998 İsrail- Haifa Karmiel Folk Festivali etkinliklerinde de devlet görevi ile yer almıştır. Bunlar dışında, üyelerinin kendi olanaklarıyla katıldığı çok sayıda yurt dışı festivalleri de vardır. Kurulduğu günden beri dernek gerek kazandığı ödüller, gerekse yurt dışı festivalleri ve Türk geceleri ile Türk turizmine katkı sağlamaktadır.

1969’dan bu yana, faaliyetlerini ara vermeden sürdüren derneğin yönetici ve eğitmen kadroları da dernek içinden yetişmiş üyelerden oluşmakta olup hiçbir maddi kazanç söz konusu değildir. Derneğin kurucuları -o yıldaki görevleriyle-; Hümeyra Özbaş (Ev hanımı, Kısmet Otel sahibi), Ertuğrul Atlet (Öğretmen), İsmail Özboyacı (TRT’de memur), Emrullah Erten (Kimya mühendisi), Orhan Başkan(İhracatçılar Birliği Raportörü), Şehber Çavuşoğlu (Ege Turizm Cemiyeti Müdiresi) ve Ahmet Özboyacı'dır (Akademi öğrencisi).

Çalışmalarını tamamen amatör bir ruhla sürdüren derneğin en büyük özelliklerinden biri “derleyici dernek” olarak tanınmasıdır. Dernek elemanlarının gayret ve özverileriyle yapılan araştırmalarla, Türk folklorunu geliştirici birçok bilimsel ve sanatsal çalışma da yapılmaktadır. Sandıklı-Dinar, Acıpayam, Anamur, Kilis, Kütahya- Tavşanlı, Bergama kadın ve ağır zeybek oyunları, Dernek üyeleri tarafından derlenerek Türk halkına tanıtılan ve repertuara katılan halk danslarından bazılarıdır. Derlenen bu oyunların Türkiye çapında oynanması da ayrı bir övünç kaynağıdır. Ayrıca, derlenen oyunların zaman içinde yozlaşmaması amacıyla çalışmalar sık sık yöresel eğitmenlerle sürdürülmektedir. Bu oyunların yanında, yöresinden büyük özverilerle getirilen eğitmenlerle birlikte yapılan çalışmalar sonucunda, derneğin sahip olduğu oyun repertuvarına yeni oyunlar da katılmaktadır.

Halk dansları eğitimiyle birlikte gençlere Türk kültürünü aşılamak ve gelecek kuşaklara bu oyunların aktarılmasını sağlamak hedefiyle, yapılan gösterilerde düğün, sünnet, hıdırellez, efe töreni, diş buğdayı, kesene töreni, kına gecesi, tuz-ekmek gecesi gibi kompozisyonlarla çeşitli Türk gelenek ve göreneklerinden örnekler sunulmaktadır.

Dernek, otantik ve yörelerden toplanan sandık kostümleri dışında, bunların yıpranmasını önlemek amacıyla maddi olanaklar çerçevesinde, aslına uygun olarak yapılmış oldukça zengin bir kostüm koleksiyonuna sahiptir. Bu koleksiyon içerisinde özellikle Ege ve Kilis yörelerine ait kostümler oldukça özgün ve değerlidir. Dernek, Türk Folklorunun önemli bir parçası olan kostümleri tanıtmak için farklı yıllarda beş farklı sergi düzenlemiştir. Bu sergiler;

  • İzmir Büyükşehir Belediyesi himayelerinde Folklor Günleri I (1987), 
  • Folklor Günleri II (1994); 
  • Geleneksel giyim-kuşam yanında Türkiye’ye özgü ve evlerde kullanılan eski eşya ve otantik ürünlerin tanıtıldığı, yine İzmir Büyükşehir Belediyesi desteği ile Folklor Günleri III-Sandık Kokusu (2019), 
  • İzmir Bornova Belediyesi desteği ile Folklor Günleri IV-Sandık Kokusu II (2022) ve
  • Folklor Günleri V-Sandık Kokusu III (2023) sergileridir.

Son yıllarda, yaşanan maddi zorluklar nedeniyle yurtdışı festivallere katılım sağlamak güçleşmiştir. Buna karşın yurtiçinde düzenlenen pek çok etkinliğe katılarak dernek çalışmalarına devam etmektedir. Dernek üyeleri, 2022’den beri Bornova Belediyesi Halk Dansları Festivali’nin düzenleme kurulunda yer almaktadır. Her yıl ayrı bir bölgeyi incelemeye alan festivalde, ilk yıl Ege Bölgesi, ikinci yıl Balkanlar bölgesine ait danslar ve kültürel özellikleri tanıtılmıştır. 2024 yılında ise Karadeniz Bölgesi dansları ve kültürü ile tanıtılacaktır. Yine Bornova Belediyesi ile birlikte, 30 Ağustos Zaferinin 100. yılı, Dokuz Eylül İzmir’in Kurtuluşu ve 29 Ekim Cumhuriyetin 100. Yılı kutlamalarında İzmir Turizm Folklor Gençlik ve Spor Kulübü yer almıştır. Bu etkinliklerin dışında, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait çeşitli etkinliklerde ve Mübadele’nin 100. Yılı olması nedeniyle oluşturulan etkinliklerde hem dans, hem de tiyatro oyunları ile kulüp üyeleri sahne almaktadır. Kurtuluş Savaşı’nda cephede kahramanca yer alan kadın efelerin tanıtıldığı sunumlar ve zeybek oyunları da çeşitli platformlarda sahnelenen gösterilerden bazılarıdır.

Kulüpte dans, müzik, ritim ve tiyatro çalışmalarının yanında, özellikle kostüm üzerine yapılan teorik ve pratik çalışmalar sonucunda elde edilen bilgiler kısa makaleler şeklinde yayınlanarak, yapılan çalışmaların yazılı olarak kalıcılığı da sağlanmaya çalışılmaktadır.

Kulüp, Kazımdirik Mahallesi, 219 Sokak No:3 Bornova / İzmir, adresinde faaliyetlerine devam etmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Dernek Başkanı: Didem Özdemir Mis ile yapılan kişisel görüşme, Görüşme tarihi: 08.01.2024); https://www.linkedin.com/in/izmir-turizm-folklor-derne%C4%9Fi-8b163688/?originalSubdomain=tr, (Erişim tarihi: 05.02.2024).