İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi

Müze Bilim Müzesi

(İstanbul, 2008 - )

Maddeye katkıda bulunan yazarlar:
Yazar: A. Gökçe KILIÇ (2019) (Madde metni için tıklayınız)
Yazar: Gökhan KÖKSAL (2019) (Madde metni için tıklayınız)
1 / 2

İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, İstanbul’ın Fatih ilçesinde bulunan, Gülhane Parkı içerisinde Saray Sur Duvarına bitişik olan tarihi Has Ahırlar Binası’nda 3500 metrekarelik bir alanda yer almaktadır.   Müze,  İslam Bilim Tarihçisi Prof. Dr. Fuat Sezgin’in büyük gayretleri ile 2008 yılında açılmıştır. Müzenin eserleri, IX-XVI. yüzyıllar arasındaki İslam bilginleri tarafından icat edilmiş çeşitli bilim ve teknoloji aletleri veya bunların küçük modelleri ile çeşitli gökbilimi rasathane maketlerinden meydana gelmektedir. Müzede 700’den fazla eser sergilenmekte olup yıllar içerisinde gerçekleştirilecek araştırmalar ve modeller ile bu sayının artırılması planlanmaktadır. Müze, alanında ülkemizde ilk, dünyada ise ikinci müze olma özelliğini taşımaktadır. 

Müze binası iki kattan oluşmakta olup zemin katta; madenler, fizik, matematik-geometri, mimari-şehircilik, kimya-optik ve coğrafya bölümleri yer almaktadır. Birinci katta ise sinevizyon salonu, astronomi, saat-denizcilik teknolojisi, savaş teknolojisi ve tıp bölümü bulunmaktadır.   Müzenin bahçesinde de; üzerinde Halife el-Me’mun’un IX. yüzyılda yaptırdığı dünya haritasının kopyası olan yerküre ile İbn-i Sina Botanik Bahçesi yer almaktadır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olan müze, ilgili bakanlık, Frankfurt Üniversitesi Arap İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü, Prof. Dr. Fuat Sezgin, Türkiye Bilimler Akademisi (TUBA), Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Kurumu (TÜBİTAK) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi arasında imzalanan protokole göre faaliyet göstermektedir.

İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, Müslüman bilim adamlarının özellikle astronomi, coğrafya, denizcilik, zaman ölçümü, geometri, optik, tıp, kimya, mineraloji, fizik, mimari ve savaş teknikleri alanlarında ortaya koydukları bilimsel gelişmeleri ve bu alanlarda ortaya koydukları  eserleri ziyaretçilerle buluşturmakla birlikte bu bilimsel gelişmelerin Avrupa’daki yansımalarını da ortaya koymaktadır.

İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi haftanın yedi günü ziyarete açıktır, ayrıca müze ibtav.org web adresinde sanal ortamda da gezilebilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Cengiz, H. (2010). İstanbul Müzeleri Literatürü. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, (16): 277-332; Kültür ve Turizm Bakanlığı. İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, http://ibttm.muzeler.gov.tr/TR-84340/islam-bilim-ve-teknoloji-tarihi-muzesi.html, (Erişim tarihi: 13.12.2019); Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı. Müze, http://www.ibtav.org/, (Erişim tarihi: 13.12.2019)

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Sezgin, F. (2007). İslam'da Bilim ve Teknik. Ankara: TÜBA Yayınları.

2 / 2

İslam Bilim Tarihi uzmanı Prof. Dr. Fuat Sezgin’in katkılarıyla 2008 yılında kuruldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Kurumu (TÜBİTAK), Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA), Prof. Dr. Fuat Sezgin ve Frankfurt Üniversitesi Arap İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü arasında imzalanan protokol uyarınca faaliyet gösteriyor. Müze, Topkapı Saray kompleksinin bir parçası olan ve yapıldığı dönemde padişah ve yakınlarının atları için kullanılan tarihi Has Ahırın (Istabl-ı Amire) restore edilmiş binasında yer alıyor. Müzenin girişi Gülhane Parkı içindedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren müze, sahip olduğu koleksiyon büyüklüğü açısından, dünyada Frankfurt’un ardından ikinci, Türkiye’de ise birinci sırada yer alıyor. 3.500 metrekarelik sergi alanına sahip olan müzede İslam Medeniyetinin sekizinci ve XVI. yüzyılları arasındaki döneminde yapılan keşif ve ilerlemeleri temsil eden çeşitli bilim ve teknoloji eserleri sergileniyor. Müze içerisinde astronomi, coğrafya, değirmenler, denizcilik, fizik, kimya, mimarlık, mineraloji, optik ve saatler, savaş teknolojisi ve tıp gibi bilim alanlarında yapılmış olan icatlar, keşifler ve tasarımlara ait eserler ve yeniden yapılmış makine, model ve düzeneklerden oluşan toplam 570 parçalık zengin bir koleksiyon yer alıyor. Müze üç ayrı bölümden oluşuyor. Girişte yer alan bahçede Abbasi halifesi Abbas El Memûn tarafından IX. yüzyılda yaptırılmış olan dünya haritasının küre şeklinde bir modeli yer alıyor. Yerküre modelinin yanı sıra, tıp biliminin beş büyük öncüsünden biri olan İbn-i Sina’nın en önemli eseri olan El-Kanun fi’t-Tıb’da adı geçen şifalı bitkilerden 26 adedinin yer aldığı İbn-i Sina Botanik Bahçesi de müzenin bahçe kısmında yer alıyor. Zemin katta coğrafya, kimya ve optik, mimari ve şehircilik, matematik ve geometri, fizik ve madencilik bölümleri bulunuyor. Birinci katta, üç adet astronomi salonu, saat ve denizcilik, savaş teknolojisi ve tıp sergilerinin bulunduğu sergiler yer alıyor.

Yararlanılan Kaynaklar

İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, https://istanbul.ktb.gov.tr/TR-165625/islam-bilim-ve-teknoloji-tarihi-muzesi.html, (Erişim tarihi: 07.08.2019); Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019a). İslam, Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi Ziyaretçi Rehberi, http://ibttm.muzeler.gov.tr/Eklenti/61750,el-kitapcigipdf.pdf, (Erişim tarihi: 09.08.2019); Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019b). İslam, Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, http://ibttm.muzeler.gov.tr/TR-84340/islam-bilim-ve-teknoloji-tarihi-muzesi.html, (Erişim tarihi: 09.08.2019); Ortaylı, İ. (2011). Osmanlı Sarayında Hayat. İzmir: Yitik Hazine Yayınları.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019). İslam, Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi Ziyaretçi Rehberi, http://ibttm.muzeler.gov.tr/Eklenti/61750,el-kitapcigipdf.pdf, (Erişim tarihi: 09.08.2019).