Hisar Camii

Doğal ve Kültürel Miras Cami

İzmir’in Konak ilçesinde Hocahasan Mahallesi’nin sınırlarında bulunan, yaklaşık 1.280 metrekare parsel alanı üzerinde inşa edilen bölgenin en büyük camisidir. Günümüzde Fevzi Paşa Bulvarı’ndan 899 Sokak’a girildiğinde sokağın sonunda bulunmaktadır. Yapım tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte, Osmanlı İmparatorluğu’nun 12. padişahı III. Murad döneminde XVI. yüzyılın son 10 yılı içinde, Yakup Bey tarafından yaptırıldığı düşünülmektedir. Günümüzde Kemeraltı Çarşısı’nın bulunduğu alan, caminin inşa edildiği dönemde bir iç liman olarak kullanılmakta olup Kemeraltı Çarşısı’nın dairesel yapısının nedeni olarak görülmektedir. İç limanın girişinde ise bir hisar bulunmaktaydı. 1671-1672 yılında İzmir’e gelen Evliya Çelebi de hem Kadifekale’nin hem de bu hisar kalesinin varlığını kaydetmiştir. Cami, bu hisarın giriş kapısının önüne inşa edildiği için Hisar Camii olarak adlandırılmaktadır.

Hisar Camii, kesme ve moloz taş malzemeyle yığma kagir olarak inşa edilen bir camidir. Doğu ve güney cephelerinde dükkanlar, batı cephesinde ise Kızlarağası Hanı ile çevrilidir. Kuzey yönünden yaklaşıldığında caminin önündeki meydanda iki adet şadırvanı vardır. Caminin bahçesine girildiğinde 1813 yılında inşa edilen son cemaat yeriyle karşılaşmaktadır; burası yedi adet küçük kubbeyle örtülüdür. İkisi köşelere yakın biri ortada olmak üzere üç kapı ile girilen harim kısmı ise ortada büyük bir kubbe ile doğu ve batısında ikişer küçük kubbe ve kuzey yönündeki kadınlar mahfili üzerinde de beş adet daha küçük kubbeyle kapatılan dikdörtgen şeklinde bir mekandır. Merkezi kubbenin yükü önce sekizgen şeklindeki kasnağa ardından da tromplar yardımıyla harim içinde yükselen altı adet fil bacağına ve güney cephesini oluşturan beden duvarına aktarılmaktadır. Kubbenin kasnağında 16 adet pencere vardır. Ayrıca mihrabın sağında beyaz mermerden üretilmiş 8,6 metre yüksekliğinde bir minber ve solunda da mermerden vaaz kürsüsü bulunmaktadır. Kuzeybatı köşesinde yer alan minaresi tek şerefeli ve dairesel kesitli olup kesme taş malzemeden inşa edilmiştir. 2003 yılında meydana gelen deprem sonucu Hisar Camii’nin minaresinin alemi yıkıldı ve duvarlarında da hasar meydana gelmiştir. Yıllar boyu yaşadığı yıpranma ve deprem etkileri nedeniyle 1813, 1870, 1881, 1890, 1927, 1938, 1985 ve 2009-2011 yıllarında onarıma girmiştir. 30. 10. 2020 tarihinde meydana gelen 6,9 büyüklüğündeki Sisam Depremi sonrasında cami kullanıma kapatılmıştır. Caminin içerisi XVIII. ve XIX. yüzyıl kalem işleriyle bezelidir.

Yararlanılan Kaynaklar

Anonim (2012). İzmir Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri, İzmir Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, İzmir, Cilt-2: 289; Bayrakal, S. (2004). İzmir Minberleri, Sanat Tarihi Dergisi, XIII: 19-49; Hisar Camii, (15.02.2021). https://tr.wikipedia.org/wiki/Hisar_Camii, (Erişim tarihi: 10.03.2021); Hisar Camisi, (b.t.). https://www.izmirdergisi.com/tr/turizm/inanc-turizmi/66-hisaronu-hisar-camisi-hisar-asiran, (Erişim tarihi: 10/03/2021); Taşkaya Dönmez, M. (2012). Osmanlı Dönemi Vakıf Eserlerinin Onarım Süreçlerinin İrdelenmesi: İzmir - Kemeraltı Camileri Örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Taşkaya Dönmez, M. (2012). Osmanlı Dönemi Vakıf Eserlerinin Onarım Süreçlerinin İrdelenmesi: İzmir - Kemeraltı Camileri Örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.