Hemingway, Ernest

Kişi Yazar

(1899 – 1961)

Amerikalı yazar Ernest Hemingway, doktor bir babanın ve opera sanatçısı bir annenin oğlu olarak Illinois eyaletine bağlı Oak Park kentinde dünyaya geldi (1899). Macera tutkusu, Hemingway’in yaşamını ve kimliğini şekillendirdi. Çocukluğunu Michigan’ın kuzeyinde Kızılderililerle birlikte balıkçılıkla ve avcılıkla geçiren Hemingway, daha sonra da bu tutkusunu devam ettirdi ve eserlerine yansıttı. Hemingway, dolayısıyla hem bir avcı hem de bir yazar olarak görüldü. İlk yazılarını lisede Trapeze adlı okul gazetesinde yayımlayan Hemingway, yaşamı boyunca 10 roman, dört edebiyat dışı yayın, 100’den fazla kısa öykü, yaklaşık 400 makale, bir piyes ve 90 tane şiir yazdı. Nobel Edebiyat Ödülü ve Pulitzer Ödülü sahibi yazarın kitapları 35’ten fazla dile çevrildi. Eserlerinin çoğu Türkçe’ye de kazandırıldı.

Oak Park Lisesi’ni bitiren yazar, mezun olduğu yıl, Birinci Dünya Savaşı’na denk geldi. Savaşa katılmak isteyen ancak gözündeki rahatsızlığından dolayı kabul edilmeyen Hemingway, Birinci Dünya Savaşı’nda İtalyan Ordusu’nda gönüllü ambulans şoförlüğü yaptı. Yazar olmadan önce gazetecilik ve savaş muhabirliği yaptı. Gazetecilik alanında yaşadığı deneyimler, Hemingway’in yazarlık hayatına büyük katkı sağladı. Kurtuluş Savaşı yıllarında Toronto Star gazetesi için, 1937-1938 yıllarında İspanya İç Savaşı’nda North American Newspaper Alliance için ve 1941’de PM dergisi için Çin-Japon Savaşı’nda muhabirlik yaptı. Yazarın işini gerçeği anlatmak olarak gören Hemingway, bulunduğu yere dair gözlem ve izlenimlerini gerçekçi bir şekilde çalışmalarına yansıttı.

1922’de Toronto Star gazetesi tarafından İstanbul’a savaş muhabiri olarak gönderilen Hemingway, İstanbul’un sosyo-kültürel ve siyasi yaşamını gözler önüne serdi. Türkiye’de bulunduğu dönemde İstanbul, Mudanya, Doğu Trakya ve Edirne’de bulunan Hemingway, İstanbul’u, Mudanya Antlaşması’nı, Trakya göçünü, İstanbul’un işgalini, Mustafa Kemal Atatürk’ü, İsmet İnönü’yü kaleme aldı. Türkiye üzerine yazdığı bu gözlem ve izlenimlerini Toronto Star gazetesinde makaleler olarak yayımladı. 1970 yılında ise bu makaleler İşgal İstanbul’u ve İki Dünya Savaşından Mektuplar adı altında İstanbul’da Milliyet Yayınları tarafından M. Ali Kayabal’ın çevirisiyle yayımlandı. Çalışmada ayrıca Hemingway’in İspanya, Fransa ve Almanya’da birçok tarihi ana tanıklık ettiği gözlem ve izlenimlere ayrı makale başlıkları altında yer verildi. Gazeteci ve savaş muhabiri kimliğiyle özellikle seyahatte bulunduğu yerleri savaş açısından, savaşın bıraktığı izler ve imgeler yönünden ele alması Hemingway’in bu yazılarını farklı kıldı.

Hemingway’i edebiyat bağlamında üne kavuşturan ilk önemli çalışması Birinci Dünya Savaşı sonrası ülkelerini terk eden Amerikalıların Paris yaşamına mercek tuttuğu, 1926’da yayımlanan The Sun Also Rises’tir (Güneş de Doğar). Yazar genellikle romanlarında İspanya ve Afrika’ya dair bulunduğu gözlem ve izlenimlerden dolayı bu yerlerle çağrıştırılmaktadır. 1923’te İspanya’ya giden yazar, burada boğa güreşleri ve balıkçılıkla ilgilendi ve vaktinin önemli kısmını bunlarla geçirdi. Burada boğa güreşleri üzerine gözlem ve izlenimlerini Death in Afternoon (Öğleden Sonra Ölüm) (1932) adlı çalışmasında aktardı. Kurgusal olmayan eser, İspanyol olmayan bir yazar tarafından boğa güreşi üzerine yazılan en iyi kitap olarak düşünülmektedir. 1933’te Afrika safarisinde bulunan yazar buradaki deneyimlerini Green Hills of Africa (Afrika’nın Yeşil Tepeleri) (1935) adlı kurgusal olmayan çalışmasında yer verdi. Bu çalışma Doğu Afrika’da yaptığı iki aylık bir safarinin raporu niteliğindedir. Yazar, 1936’da The North American Newspaper Alliance gazetesinin teklifiyle muhabir olarak İspanya İç Savaşı’na gitti. İspanya’daki muhabirlik ve gazetecilik deneyimleri ışığında savaş üzerine gözlem ve düşüncelerini For Whom the Bell Tolls (Çanlar Kimin İçin Çalıyor) (1940) adlı romanında kaleme aldı.

Yazar, 1950’de yazdığı Across The River and İnto the Trees (Irmağı Geçmek) adlı çalışmasıyla eleştirildi ve başarısız bulundu. Bu başarısız kabul edilen çalışmanın ardından 1952’de yazara Pulitzer ve Nobel Edebiyat Ödülü kazandıran, Kübalı ihtiyar ve yalnız bir balıkçının hikâyesi olan The Old Man and The Sea (İhtiyar Adam ve Deniz) adlı eserini yazdı. Bu kısa öykünün özünü 1932 yılında Havana’ya giderek iki ay boyunca yaptığı kılıçbalığı avı oluşturmaktadır. Hayatının son dokuz yılında hiç kitap çıkarmayan yazar ölümünden sonra yayımlanan A Moveable Feast (Paris Bir Şenliktir) ile yeniden ün kazandı. Hayatı boyunca seyahatleri dışında Illinois Paris, Key West ve Havana’da yaşayan yazar, 1959’da Idaho Ketchum’a yerleşti. Diyabet, yüksek tansiyon ve depresyon sebebiyle sağlığı gitgide kötüye giden yazar, 02. 07. 1961 sabahı Ketchum’daki evinde intihar etti.

Referanslar

Baker, C. (1988). Ernest Hemingway: A Life Story. New York: Collier Books.; Hemingway, E. (1970). İşgal İstanbul’u ve İki Dünya Savaşı (Çev. M. A. Kayabal). Ankara: Bilgi Yayınevi.; Mandler, L. (2011). Ernest Hemingway’s West, Montana The Magazine of Western History, 61 (3): 22-37.; Meyers, J. (1982). Ernest Hemingway: The Critical Heritage. Londra and New York: Routledge.; Oliver, C. M. (2007). Critical Companion to Ernest Hemingway A Literary Reference to His Life and Work. New York: Facts on File.