Helikopter

Ulaştırma İşletmeciliği

Belli bir piste (iniş alanı) ihtiyaç duymaksızın karada ve denizde bir noktaya inen kalkan, motor gücü ile seyreden, havadan ağır hava aracıdır. Helikopter, kaldırma, itme ve kontrol sağlamak için döner kanatları kullanan bir hava aracıdır. Helikopterler, kaldırma kaynağını bir direk etrafında dönen rotor kanatlarından ürettiği için sabit kanatlı uçaklardan ayrılan rotorcraft olarak sınıflandırılmaktadır.

Helikopterler, döner kanatlı uçaklar olarak bilinmektedir. İleri, geri ve yana doğru hareket edebilmesinin yanında aşağı yukarı hareket edebilmekte ve havada gezinebilmektedir. Çeşitli boyutlarda ve şekillerden meydana gelmektedir, ancak çoğu aynı ana bileşenlerden oluşmaktadır. Bunlar; gövde, iskelet, ana rotor paller, kuyruk rotoru palleri, iniş takımları ve güç üreticidir. Helikopterin çalışma ortamı gövdedeki parçalarının yüksek seviyelerde tahrik kuvvetlerine maruz kalmasıdır. Bir helikopter, binlerce alt parçanın bir araya getirilmesidir ve bu parçalar, binlerce perçinli bağlantı kullanılarak birleştirilmektedir. Herhangi bir geleneksel helikopterin ana rotoru, kaldırma, itme ve kontrol kaynağıdır.

Helikopter teknolojisi her geçen gün gelişme göstermektedir. Bazı helikopterlerin özellikle hız konusunda uçaklardan daha üstün olduğu söylenebilmektedir. Ancak genel olarak helikopterler uçaklar kadar hıza ulaşamazlar. Bunun temel bir sebebi bulunmaktadır. Helikopterlerin ileri doğru hareketi esnasında yüksek hızlarda önde bulunan pal havanın akış hızını azaltmaktadır. Öndeki palin kaldırma kuvveti arttığında, bu pal yüksek hız (overspeed) tehlikesine girmektedir. Buna karşılık arkadaki pal hava akışının azalmasından dolayı stol denilen tutunamama riskiyle karşı karşıya kalmaktadır. Bu yüzden helikopterler çok yüksek hızlara ulaşamazlar.

Helikopterler, birden fazla amaca hizmet etmektedir. Askeri havacılıkta personel, silah ve malzemeleri taşımaktadır. Ayrıca sivil havacılık alanında ise personel, ambulans, yük taşımacılığı, arama kurtarma ve sağlık amaçlı kullanılmaktadır. Dünya genelinde birçok helikopter üreticisi firma bulunmaktadır. Lockheed Martin (Sikorsky), Airbus, Boeing, Rus üretimi helikopter modelleri, Türk helikopter modelleri gibi.

Yararlanılan Kaynaklar

Ölçer, F. E. (2007). Modeling And Simulation of A Conventional Helicopter. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak-Uzay Bilimleri Fakültesi; Körük, H. (2008) Measurement, Modelling And Modal Analyses of Helicopter Structures (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü; https://www.lockheedmartin.com/en-us/capabilities/sikorsky.html, (Erişim tarihi: 11.10.2019); https://www.airbus.com/helicopters.html, (Erişim tarihi: 11.10.2019); https://www.boeing.com/defense/rotorcraft/, (Erişim tarihi: 11.10.2019); https://www.faa.gov/regulations_policies/handbooks_manuals/aviation/helicopter_flying_handbook/media/hfh_ch04.pdf, (Erişim tarihi: 11.10.2019); https://www.tai.com.tr/urunler/helikopter, (Erişim tarihi: 11.10.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) (2013). Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği (SHY-6A). Ankara: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü.