Haydarpaşa Garı Lokantası

Yeme-İçme İşletmesi Lokanta

(Haydarpaşa, İstanbul, 1908 - )

Demiryolunun, dönemin şartlarına göre en hızlı, en konforlu ve en moda araç olması Batılıların yaşamında tren yolculuklarının önemini arttırdı ve XIX. yüzyıl sonunda, büyük kentlerin büyük garlarında lüks lokantalar açılmaya başladı. İşletme, 1908 yılında Haydarpaşa Gar Lokantası adı altında açıldı. 1964 yılı itibarıyla lokanta Sözübir Ailesi tarafından işletilmeye başlandı. Aileden lokantayı işletmeye ilk başlayan kişi Esat Sözübir oldu. Sonrasında işletmeciliğe Adil Sözübir geçti. Ardından ise 2011 yılına kadar ailenin üçüncü kuşak üyesi turizm ve otelcilik mezunu Cenk Sözübir Gar Lokantası işletmeciliğine devam etti. Gar Lokantası ağırlıklı olarak, gümrük çalışanları, esnaflar, çevirmenler, yazarlar, illüstratörler ve turistler gibi düzenli misafirlere hizmet verdi.

Lokantanın bütün duvar ve sütun yüzeyleri çiniler ile kaplıydı ve bu çini panoları Mehmet Emin Usta’nın eseriydi. Panolarda, firuze zemin üzerine beyazla yapılan geometrik geçmeler bulunmakta ve bu geçmeler yıldızlar meydana getirmekteydi. Yıldızlar ile oluşan bordürde iri yıldızların içleri mor zeminliydi ve ortalarında sarı, beyaz renkleri ile yapılmış bir rozet yer almaktaydı. Lokanta binasında herhangi bir değişiklik veya tadilat yapılması için izin alınması gerekmekteydi. Bir değişiklik ya da tadilat talebi için yazılı olarak ilgili makama başvurulmaktaydı. Gelen uzmanların verdiği kararlar doğrultusunda gerekli değişiklikler yapılabilmekteydi. Haydarpaşa Gar Lokantası, binanın doğu kanadında bulunmaktaydı. Haydarpaşa garında tren seferlerinin durması lokantayı da etkiledi ve 2011 yılında mekanın canlanması için Cem Bişkin tarafından MTYHOS adında konsept mutfak hizmeti sunan bir işletmeye dönüştürüldü. Garın çalıştığı dönemlerde Osmanlı ağırlıklı mutfağa sahip olan lokantada günümüzde gündüz müşterisi olmadığı için Ege tatları ağırlıklı menüler tercih edilmektedir

Yararlanılan Kaynaklar

Arlı, H. (1989). Kütahyalı Mehmet Emin Usta ve Eserlerinin Üslubu. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Bayraktar, N. (28. 04. 1999). Gar Lokantaları. Hürriyet; Çeşnici, B. Haydarpaşa Gar Lokantası Akıp Giden Zamanın Kıyısında, earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/3598/001502911006.pdf?..., (Erişim tarihi: 30.05.2019); Doğançay, E. Zero İstanbul. İstanbul’da İki Gar Lokantası: http://www.zeroistanbul.com/mekanlar/restoran/istanbulda-iki-gar-lokantasi, (Erişim tarihi: 30.05.2019); Güzelci, H., Güzelci, O. Z., ve Terlemez, A. K. (2019). Sirkeci and Haydarpaşa Railway Stations: Isolated Landmarks of İstanbul. İçinde; SPACE International Conference 2019 on Architectural History and Theory (ss. 63-71). Londra: SPACE International Journal on Space Studies in Architecture and Urban Design.