16.04.2003 tarihinde ve 4848 sayılı yasa gereğince Kültür Bakanlığı ve Turizm Bakanlığı’nın birleşmesi ile kuruldu. Müdürlüğe bağlı birimler arasında il halk kütüphaneleri ve ilçe halk kütüphaneleri mevcut olup; Hakkâri Atatürk Kültür Merkezi, Yüksekova Selahattin Eyyubi Kültür Merkezi, Emir Sultan Parkı ve Hakkâri Evi, Hakkâri Güzel Sanatlar Galerisi ile 80 kişilik sinema tesisleri de Müdürlüğün bünyesindedir. “Hakkâri’nin tarihi, kültürel ve doğal mirasını korumak, geliştirmek, gelecek kuşaklara aktarmak, turizmi çeşitlendirmek, tanıtmak, pazarlamak; kültür ve turizm alanındaki faaliyetlerle ilgili, kurumlarla işbirliği yaparak koordinasyonu sağlamak” misyonu ile turizmde en önemli kavramlardan birinin de sürdürülebilir turizm kavramı olduğunu vurgulayan Müdürlük, doğal kaynakların ve çevrenin korunduğu, çevre bilinci yüksek turizme önem vermektedir. Bu bağlamda Cilo Dağları ve yakın çevresinde yetişen endemik bitkilerden olan Ters Lale, Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu ve Hakkâri Valiliği tarafından koruma altına alındı.

Yayla turizmi (Berçelan, Mergan, Mirgezer, Meydanbelek), kış turizmi (Reşko Buzulu, Cilo Dağları, Mergabütan Kayak Merkezi), inanç turizmi (Şemdinli Nehri Köyü), av turizmi, kuş gözlemciliği (Nehil Sazlığı), mağara turizmi, göl turizmi (Cilo Sat Gölleri ve Karadağ üzerinde bulunan buzul gölleri), rafting, yamaç paraşütü, kayaklı yamaç paraşütü, doğa yürüyüşleri, dağ bisikleti turları, Hakkari ilinin flora ve faunasının sağladığı turizm faaliyetleri, Müdürlük tarafından il genelinde tanımlanan faaliyetlerdir.

“İlin doğal, kültürel ve tarihi değerlerini ortaya çıkarmak, korumak, geliştirmek, tanıtmak, gelecek nesillere aktarmak ve toplumsal bilincin oluşmasında bilgiye erişmeyi kolaylaştırmak; turizmi çeşitlendirmek, pazarlamak, teşvik etmek, denetlemek, dinamik kültür ve turizm politikaları ve sürdürülebilir turizm anlayışı ile Hakkari ilinin Türkiye ve dünya turizminde alacağı payı artırmak” vizyonuna sahip Müdürlük tarafından gerçekleştirilen ve neredeyse gelenekselleşmiş aktiviteler ise foto safari, kar festivali, ters lale ve uçkun festivali, tiyatro festivali ve film festivalleridir. Ayrıca restorasyon çalışmaları, kaçak acenta tespiti ve denetimi, Hakkâri Üniversitesi ile işbirliği içerisinde yapılan çalışmalar da bu vizyon ile gerçekleştirilmektedir.

Aktiviteler gerçekleştirilirken sunulan yemekler, Müdürlüğün Hakkâri mutfağına ait yayınlarında yer almaktadır. Doğu Anadolu Bölgesi’nde en fazla endemik bitki oranına sahip il olan Hakkari’nin bu özelliğinin mutfağına yansıdığı çeşitli yemekler ve ürünler arasında; doğaba, keledoş, kıris, uçkun, Şemdinli balı ve Şemdinli cevizi yer almaktadır. Yöresel kıyafetler (kiras, fistan, poşi, şel, şepik), pik kaval, halaylar çekilirken karşılıklı söylenen türküler, değişik figürlü halaylar (şeyhani ve söylenen türkünün adıyla bilinenler), Hakkâri kilimi, kıl çadırlar, Çukurca kale evleri, Geverok Vadisi’ndeki kaya resimleri, Şemdinli Taşköprü, Şemdinli Kayme Sarayı, Koçanis Kilisesi, merkez ilçede bulunan Meydan Medresesi ve Zeynel Bey Medresesi Müdürlüğün kültür turizmi kapsamına aldığı varlıklar arasındadır. Hakkâri İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünün ilde belirlediği çekim alanları arasında kayakseverler için Cennet-Cehennem Vadisi, Berçelan Yaylası ve Mergabütan Kayak Merkezi; raftingseverler için ise Zap Suyu ve Şemdinli Pesan Çayı yer almaktadır.