-
2020 (Güncelleme: 29.09.2025)
1.500 metrekare ve iki kat olarak tasarlanan Hafıza 15 Temmuz Müzesi, İstanbul’da eski ismiyle Boğaziçi Köprüsü, yeni ismiyle 15 Temmuz Köprüsü’nün Anadolu yakasında bulunmaktadır. 15 Temmuz 2019 tarihinde hizmete giren müzenin burada kurulması, 2016’da gerçekleşen kalkışmada ilk olarak köprü girişinin darbeciler tarafından tanklarla kapatılması sebebiyledir.
Müzeyi ziyaret edenleri, “Göreceklerin senin hikâyendir.” vurgusu eşliğinde, hemen girişte tanklar tarafından ezilmiş bir araç ile o gece köprüde şehit edilen vatandaşların ayakkabıları karşılamaktadır. “Kaos, Darbe Hazırlığı ve Saldırı” başlıklı sunumlar ayrı ekranlarda sürekli izletilmektedir. Ayrıca bir diğer bölümde “Zihinleri Esir Alan Örgüt: FETÖ” başlıklı yazıda, FETÖ terör örgütünün 1970’lerden beri insanların dinî duygularını nasıl istismar ettiği anlatılmaktadır.
Hafıza 15 Temmuz başlığıyla hazırlanan sunu, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra İran’da gerçekleşen darbeyle yola çıkmış, 1960’ta devrin Başbakanı Adnan Menderes’in ve iki bakanın idam edilmesiyle devam etmiş, Yunanistan’dan geçmiş, Afrika ve Güney Amerika ülkelerini vurmuş, Uzakdoğu’yu unutmamış, ilk defa demokratik seçim gerçekleştirilen Mısır’ı dağıtmış ve nihayet 15 Temmuz’a kadar uzanmıştır. Söz konusu sunuda, jet pilotlarına kendi insanını, polis arabalarını hatta ambulansları dahi vurma emri verilmektedir. Nihayet halkın meydanlara inmesi ve darbecilere karşı gövdesini siper etmesi neticesinde bu kalkışmanın bastırıldığı ve terör örgütünün arzusuna ulaşamadığı anlatılmakta, bunun bir insanlık suçu olduğu ve yaşadığımız çağda yeri olmadığı vurgulanmaktadır.
Alt katta ise sömürgecilik konusu işlenmekte, koloni sömürgeciliğinden işgal sömürgeciliğine ve oradan da modern sömürgeciliğe giden yol hikâye edilmektedir. Tarih boyunca kendilerini insan hakları öncüsü olarak gören devletlerin, bağımsızlık taleplerine katliamla karşılık verdiği, sömürülen devletlerde misyoner okulları açtığı görülmüştür. Yakın tarihten bir örnek olarak 1948 yılından bugüne Filistin topraklarının nasıl el değiştirerek Yahudiler tarafından işgal edildiği işlenmektedir. II. Abdülhamid Han, Atatürk, Gandhi, Malcolm X, Martin Luther King, Aliya İzzetbegoviç, Mandela gibi sömürge ve haksızlığa karşı dik duran liderlerin portreleri yer almaktadır.
Şehit ve gazilerin özel eşyalarının yer aldığı bölümde; Şehit Ömer Halisdemir’e ait Özel Kuvvetler beresi ve bıçağı, 15 Temmuz gecesi vatandaşların üzerine sıkılan mermi ve füze örnekleri, Başkan Erdoğan’ın “Milletimizi meydanlara davet ediyorum.” diye seslendiği CNN Türk Ankara Temsilcisi Hande Fırat’ın telefonu, yanı sıra cüzdanına, cep telefonuna, kaskına, anahtarına kurşun isabet eden vatandaşların eşyaları sergilenmektedir.
Bu kalkışmayı engellemek isterken şehit olan vatandaşlarımızın isimleri hem Hafıza 15 Temmuz Müzesi’nin hem de dışarıda yer alan anıtın duvarlarına kazınmıştır. Anıtın içinde sürekli 15 Temmuz gecesinin sembolü olan salâ okunmaktadır. Anıtın alt ve üst kısmında şehitlerimiz için dikilen ve üzerinde isimlerinin yazılı olduğu selvi ağaçları bulunmaktadır.
Müze, pazartesi hariç haftanın tüm günleri ücretsiz olarak hizmet vermektedir.