Hacı Abdullah Lokantası
(İstanbul, 1888 - )
-
2020
Hacı Abdullah Lokantası’nın kuruluşu Osmanlı dönemine dayanmaktadır. Dönemin hükümdarı Abdülhamit Han, o dönem lokanta kültürü olmadığı için Avrupa’dan gelen misafirlerinin dışarıda yemek yiyecek yerlerinin olmadığını fark edip ve bir lokanta kurulmasını emretti. Bu emirle Karaköy rıhtımında o günkü adıyla Viktorya Lokantası 1888 yılında resmen faaliyetine başladı. Lokantanın ruhsatı bizzat Sultan II. Abdülhamit Han tarafından verildi. Lokantanın başında saray aşçılarından olan, aslen Kastamonu’nun İnebolu kazasıdan gelen Hacı Abdullah görevlendirildi. Lokanta Viktorya adından çok Abdullah Efendi Lokantası olarak tanındı. 1919-1920 yıllarında lokantanın bulunduğu bina deprem nedeniyle yıkılınca Beyoğlu’na, Ağa Camii’nin arkasında Rumeli Han’ın zemin katına taşındı. Abdullah Efendi’nin vefatından sonra işi oğlu Hikmet Abdullah devraldı. Bu dönemde Emirgan’da bir şube açıldı ancak kısa süre sonra kapandı. Yirmi beş yıl yerli yabancı çok sayıda ünlü misafiri ağırladıktan sonra yine usta-çırak nöbet değişimiyle, eski adı Bursa Sokak ve Ahududu Sokak, yeni adıyla Sadri Alışık olan, Türk Sineması’nın kalbinin attığı sokağa taşındı ve Hacı Salih ismini aldı.
Hacı Salih, 1920 sonları 1930 başlarında Beyoğlu’daki lokantaya Abdullah Efendi’nin yanına çırak olarak verilen ve lokantada yetişen bir kişiydi. Aşağı yukarı 18-19 yıl orada hizmet verdikten sonra 1958 yılında şu anki yerine, Beyoğlu’ndaki Ağa Camii yanındaki Sakızağacı Caddesi’ne taşındı. 1982 yılında Hacı Salih geleneği bozmadı ve yanında yetişen ustalara dükkânı devretti. Ancak mal sahibi anlaşma gereği lokantayı boşaltmak istedi. Lokantayı devralan ustalardan Abdullah Korun sürekli müşterilerinden olan ve kendisine sürekli bir yer açması halinde finanse edebileceğini belirten Ferit İntiba’ya durumu aktardı. Aslen elektrik işiyle uğraşan Ferit Bey lokantayı devraldı ancak lokantayı alkollü lokantaya çevirmek istedi. Abdullah Korun’un itirazlarına rağmen alkol hizmeti başladı ancak Korun bunun üzerine istifa etti. Yaklaşık altı ay sonra Ferit Bey işin böyle yürümeyeceğini anlayarak Korun’u işletmeye geri çağırdı ve alkolsüz hizmete geri dönüldü. 1983 yılında işletme yeniden Hacı Abdullah adını aldı. 1994 yılında ise lokantanın bugünkü ortakları işletmeyi devraldı. Abdullah Korun, Fahri Gürbüz, Rasim Akcan ve Mehmet Gülen’in ortaklığında lokanta günümüze kadar varlığını sürdürdü.
Lokantanın en önemli özelliği esnaf lokantası kültüründe Osmanlı Türk yemeklerini sunması oldu. 100 yıldan uzun süren bu serüvende lezzetlerden taviz verilmedi, hep aynı yemekler, aynı lezzette sunuldu. Özellikle turşuları ve kompostoları ün kazandı. Menüsünde çorba ve haşlamalar, et yemekleri, ızgara etler, zeytinyağlı sebzeler, pilav, börek ve makarnalar, sebze yemekleri, salatalar, tatlılar, kompostolar, meyveler ve içecekler yer almakta ve alakart olarak verilmektedir. Ayrıca grup menüleri de bulunmaktadır. Her ne kadar esnaf lokantası kültüründe hizmet verse de yemek çeşitliliği ve mekanın büyüklüğü lüks restoranları aratmamaktadır. Sadece patlıcanlı yemek çeşidi 250 civarında olan lokantada altı binden fazla çeşit yemek ikram edilmektedir. En önemli özelliği ise çizgisini bozmadan kaliteli yemekler sunmasının yanında ahilik sistemiyle yönetilmesidir.
Referanslar
Erkara, O. (2010). 100 Tarihi Lokanta. İstanbul: Cinius Yayınları; Korun, H. A. (2013). H. Abdullah Korun (Görüşen: O. Güldemir). İçinde N. Kozak (Editör), Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Aşçılık, Meyhane ve Restorancılık, Kamp ve Karavan, Turizm Yayıncılığı Görüşme Metinleri (ss. 568-579). İstanbul: Yıkılmazlar Matbaası; www.haciabdullah.com.tr, (Erişim tarihi: 11. 01. 2020).