Günübirlik Tekne Turizmi
Kavram Ulaştırma İşletmeciliği Turizm Çeşitleri Yat İşletmesi Üretim Yönetimi ve Pazarlama
Önceleri günübirlik tekneler, genellikle küreklerin çekilmesi ve rüzgâr gücüyle hareket kabiliyetine sahipken Sanayi Devrimi ile birlikte akümülatör (akü), motor gibi enerji üreten cihazlarla donatıldı. Türkiye’de günübirlik gezi teknelerinin gelişmesi, kitle turizminin etkisiyle ve kalkınma planlarına bağlı olarak şekillendi. Yoğun iş hayatı, stres gibi nedenler insanların kıyı tatil yerlerinde veya yaşadıkları bölgede günübirlik turizm etkinliklerine eğilimin artmasını sağlayarak bu turizm türünün gelişmesinde etkili oldu.
Dünyada İtalya, İspanya, Fransa, Yunanistan, Güney Afrika, Arjantin, Hırvatistan gibi pek çok ülkede tekneler ile günübirlik gezi hizmeti verilirken Türkiye’de bu hizmetler daha çok Ege ve Akdeniz bölgelerinde öne çıkmaktadır. Türkiye’nin coğrafi özellikleri ve tarihi-doğal çekicilikleri günübirlik tekne turizmi faaliyet alanlarına yön verdi. Örneğin; İstanbul (Boğaz turu), Muğla-Köyceğiz-Dalyan (göl, kanal, termal kaynak, plaj, antik kent gibi çekiciliklerle birlikte sahip olduğu ekosistem ve deniz canlılarına yönelik turlar), Muğla-Akyaka (nehir ve koy-plaj turu), Muğla-Marmaris ve Fethiye (koy ve ada turu) Antalya-Kaş (batık şehir-koy turu), Antalya-Manavgat (Şelale ve nehir turu), Balıkesir ve İzmir (ada turu) gibi destinasyonlar bulunmaktadır. Dünyada günübirlik tekne turizmi hizmetleri, gala yemeği ve parti organizasyonu, balina, fok, köpekbalığı gibi canlıların gözlemlenmesi, şarap turları, koy, ada ve mağara turları, günbatımı veya mehtap turları, göl turları, buzul turları gibi çeşitli faaliyetlerden meydana gelmektedir. Günübirlik gezi teknesi yapımında ise genellikle fiber ve ahşap malzeme kullanılmaktadır.
Türkiye’de günübirlik tekne turizmi araçlarının takip edeceği güzergâh, uğrak ve mola yerleri, alınması gereken güvenlik önlemleri, çevre kirliliğine karşı önlemler ve hijyen önlemleri, bulundurulması gereken evraklar ile diğer kurallar il ve ilçelerde oluşturulan günübirlik deniz turizmi kurulları tarafından ele alınmaktadır. Türkiye’de işletilen günübirlik gezi teknesi sayısı 2016 yılının verisine göre 1.839 adet ve içsular gezi teknesi yaklaşık 1.000 adettir.
Türkiye’de günübirlik gezi teknelerinin yolcu kapasitesi, tescil boyunun tescil eniyle çarpımının 1.80’e bölünmesiyle hesaplanmaktadır. Diğer taraftan deniz turizmi aracının turizm işletme belgesi ve denize elverişlilik belgesine sahip olma şartı bulunmaktadır. Günübirlik gezi teknelerinin sahip olması gereken nitelikler ise yolcu kapasitesine göre belirlenmektedir. Genel hatlarıyla bunlar: yemek masası, oturma ve güneşlenme grubu, soyunma kabini, tuvalet, mutfak ve mutfakta yemek yapılabilecek ve saklanacak gerekli donanım, aydınlatma sistemi, yangın söndürme sistemi, çöp kutusu, pis ve temiz su tankları, can güvenliği ile ilgili uyarı levhalarıdır.
Referanslar
Casson, L. (1994). Travel in Ancient World. Londra: The John Hopkins University Press; Güçlütürk Baran, G. (2016). 3. Günübirlik Tekne Turizmi/ Yolcu Taşımacılığı, Journal of Marine Tourism, 1(3): 36-44; Kayserili, E., Dinçer, Ş., Yenilmez, MÖ ve Cerit, A. G. (2016). Günübirlik Gezinti Teknelerince Sunulan Hizmetler: Bodrum Örneği, III. Ulusal Deniz Turizmi Sempozyumu, İzmir; Sapmaz, İ. (2017). Rakamlarla Denizcilik Sektörü ve İstatistikler. İstanbul: (İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Bölgeleri Deniz Ticaret Odası (İMEAK DTO) Yayını.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Resmî Gazete (tarih: 27.07.2009, Sayı: 27298; Tarih: 28.04.2010, Sayı: 27565).