Fabrika Turizmi

Müze Endüstri Müzesi Turizm Çeşitleri

İşyeri seyahati, fabrika turu, endüstriyel turizm, teknik gezi, endüstriyel gezi gibi terimler genellikle fabrika turizmi ile eş anlamlı kullanılan terimlerdir. Bu konseptin net olarak bir tanımı bulunmamakla birlikte bazı ülkelerde (Örneğin Japonya) yalnızca faaliyete devam eden işletmelere yapılan seyahatleri içerirken, bazı ülkelerde (Örneğin Almanya ve Fransa) ise sadece faaliyeti sonlanmış olan ve artık bir miras haline gelmiş yapılara yapılan seyahatleri içermektedir. Farklı bir görüşe göre ise bu turizm türü hem faaliyette bulunan hem de eski fabrikalara yapılan seyahatleri içermektedir. Turistlerin geçmiş, şimdi ve gelecekteki ekonomik faaliyetler hakkında bilgi sahibi olabilmek adına gerçekleştirdikleri seyahatleri içeren bu turizm türü turizm endüstrisi içerisinde giderek önemli bir yer edinmektedir. Fabrika turizmi, hala faaliyet gösteren fabrikaları veya kültürel miras haline gelmiş sanayi yapılarına yönelik olarak gerçekleştirilen seyahatler şeklinde tanımlanabilir. Bu turizm türünde ziyaretçiler, ürünleri, üretim süreçlerini, gerçekleştirilen uygulamaları ve tarihi geçmişi öğrenmeye ilişkin bir deneyim yaşamaktadır.

Fabrika turizmi, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, İngiltere gibi ülkelerde uzun bir geçmişi olan bir turizm türüdür. Fabrika turizminin yüz yıl önce ortaya çıktığı düşünülmektedir. Örnek vermek gerekirse, Fransa’da şarap ve çikolata fabrikalarına düzenlenen geziler, Yunanistan ve Malta’da dantel üreticilerine yapılan seyahatler, Hollanda’da peynir üreticilerine gerçekleştirilen geziler oldukça eski tarihlere dayanmaktadır. Bununla beraber Paris’te 1900’lü yıllarda turistler ve yerel halk tekstil fabrikalarından mezbaha turlarına kadar geniş bir seçim hakkına sahip olduğu belirtilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde ise 1866 yılında kurulan Jack Daniel’s içki fabrikasının açılış yılından itibaren gezilebildiği bilinmektedir. Türkiye’de ise faaliyete devam eden otomobil fabrikaları, beyaz eşya fabrikaları vb., endüstriyel miras olarak tanımlanan eski şeker fabrikaları (Ankara Şeker Fabrikası), tütün fabrikaları (Samsun Tütün Fabrikası), elektrik santralleri (Silahtarağa Elektrik Santrali), kağıt fabrikaları (SEKA), orman işletmeleri (Ayancık-Zingal Orman İşletmesi), sanayi komplekslerine ve günümüzde eğitim ve kültür merkezi amaçlı kullanılan (Cibali Tütün Fabrikası, Hasköy Lengerhane, Şirket-i Hayriye Tersanesi, Darphane-i Amire, Tophane-i Amire, Bakırköy Baruthane-i Amire, Bakırköy İspirtohane) eski fabrikalara geziler düzenlenmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Frew, E. A. (2000). Industrial Tourism: A Conceptual and Empirical Analysis (Yayımlanmamış doktora tezi). Victoria Üniversitesi; Kaya, M. ve Yılmaz, C. (2018). Endüstriyel Miras Turizmi İçin Bir Örnek: Ayancık-Zingal Orman İşletmesi (Sinop), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32 (44): 121-162; Lee, C. F. (2015). Tourist Satisfaction with Factory Tour Experience, International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 9(3): 261-277; Otgaar, A. H., Van Den Berg, L. ve Feng, R. X. (2010). Industrial Tourism: Opportunities for City and Enterprise. ABD: Ashgate Publishing Company.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Frew, E. A. (2000). Industrial Tourism: A Conceptual and Empirical Analysis (Yayımlanmamış doktora tezi). Victoria Üniversitesi; Otgaar, A. H., Van Den Berg, L. ve Feng, R. X. (2010). Industrial Tourism: Opportunities for City and Enterprise. ABD: Ashgate Publishing Company.