Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Hüsn-i Hat Koleksiyonu

Etkinlik Sergi

(İzmir, 10–14 Aralık 2007)

Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nin 10–14. 12. 2007 tarihleri arasında düzenlemiş olduğu 25. Yıl ve Mevlâna Haftası’nın ortak etkinliğinde, açılışı yapılmış olan Hat-Tezhip Sergisi, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Hüsn-i Hat Koleksiyonu, bu etkinlik sürecinde aktif olarak açık kaldı. Etkinliğin tamamlandığı 14. 12. 2007 tarihinden sonra ise sergi, 2014 tarihine kadar Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Kütüphanesi’nin girişinde, güvenlikli özel mekanında ziyaretçilere açık kaldı. Sergide, hattat Bahaeddin Ersin’in (1295/1878-1958) mülkiyetinde bulunan ve 1971 yılında kızı Fasiha Kantarcı tarafından İzmir Yüksek İslam Enstitüsü’ne bağışlanmış olan meşhur hattatlara ait 18 hüsn-i hat eseri tanıtıldı.

Yüksek İslam Enstitüsü’nün müdürü Orhan Seyfi Yücetürk’ün başkanlığında bir komisyon tarafından teslim alınarak demirbaş defterine kaydettirilmiş olan eserlerin her biri, fakültenin değişik birimlerinde duvarlarda asılı ve zamanın tahribatını yansıtır niteliktedir. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi öğretim üyelerinden merhum Prof. Dr. Ali Yardım’ın teşvik ve gayretleri neticesinde 2005-2006 yılları arasında yine aynı üniversitenin Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk Sanatları Bölümü öğretim üyelerinden Aynur Maktal (Erbaş) koordinatörlüğünde bir ekiple bunların bakım ve onarımları, aslına sadık kalınarak yapılmış; tezyinâtsız olanlarsa klasik üslupta, özgün tasarımlarla tezhiplenmiştir.

Koleksiyonda bulunan levhalardan biri nesih, biri sülüs, dördü sülüs-nesih, sekizi celî sülüs, dördü nesta’lîk hatlıdır. Sergide, Hafız Osman (ö: 1110/1698), İsmail Zühdî Efendi(ö:1221/1806 ), Ömer Vasfî (ö:1240/1824) Mahmud Celâleddîn (ö:1245/1829), Mehmed Şefîk Bey (ö:1297/1880), Hacı Arîf Efendi (ö:1310/1892), Sâmî Efendi (ö:1330/1912), Hasan Rıza Efendi (ö:1338/1920), İsmail Hakkı (tuğrakeşö:1873/1946 ), el-Hüseynî , Şah Mahmud, İmad, Mahmud Hamdî imzalı (ketebeli) 14 imzasız dört eser yer aldı.

Sergide, Türk hat sanatında ekol sahibi hattatlardan olan Hafız Osman’a ait iki ketebeli eserin biri, 1697 tarihli sülüs-nesih Hilye-i şerîf olup, diğeri de nesih hattıyla sekiz satır halinde yazılmış 1698 tarihli Hadis-i şerifdir. İsmail Zühdî ketebeli sülüs -nesih koltuklu kıt’a, tarihsizdir. Ömer Vasfî ketebeli ve dört satır celî sülüs zerendud hatla yazılmış kelâm-ı kibâr, 1229/1813-14 tarihlidir. Mahmud Celâleddîn ketebeli celî sülüs âyet-i kerîme, tarihsiz olup ketebe kaydında “harrarehü Mahmud Celâleddîn” yazmaktadır. Mehmed Şefîk ketebeli ve lacivert zemin üzerine celî sülüs zerendûd hat ile istiflenmiş levha, 1272/ 1855-56 tarihlidir. Hacı Arîf Efendi’ye ait bir satır sülüs ile beş satır nesihten oluşan kıt’a, 1321/1903 tarihlidir. Sâmî Efendi ketebeli, celî sülüs hatlı zerendûd âyet-i kerîme (Zümer sûresi (39)/53 ), 1272/ 1855-56 tarihlidir.Hasan Rıza ketebeli celî sülüs Türkçe kelâm-ı kibâr 1299/1881-82 tarihli olup, açık renk zemin üzerine iki satırdan oluşmaktadır. İsmail Hakkı (Tuğrakeş) ketebeli iki satır celî sülüs kelâm-ı kibâr, 1273/1856 tarihlidir.Tarihsiz olan hatlardan biri Mahmud Hamdî ketebeli celî sülüs zerendud yazı olup bir diğeri de ketebesi de bulunmayan müsenna olarak yazılmış celî-sülüs İsm-i şerîfdir. İmad ketebeli nesta’lîk karalama meşkinden başka el-Hüseynî ve Şah Mahmud ketebeli nesta’lîk mail kıt’alar yanında ketebesi bulunmayan bir hadis-i şerif levha da tarihsizdir.

Büyük çoğunluğu, Türk hat sanatında isim yapmış ünlü hattatların eserlerinden oluşan koleksiyon, sergi sonrası tanıtımını yaygınlaştırıp sürekli kılmak maksadıyla, 2008 yılında kitaplaştırıldı.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Maktal, A. E. (2006). D.E.Ü. İlâhiyat Fakültesinde Kayıtlı Bulunan Hüsn-i Hat Levhaları, Uluslararası Geleneksel Sanatlar Sempozyumu Bildirileri, Cilt-I (ss. 61-73); Maktal, A. E. (2008). D.E.Ü. İlâhiyat Fakültesi Hüsn-i Hat Koleksiyonu. İzmir: İzmir İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.