Destinasyon Estetiği

Kavram

Turizm açısından bakıldığında destinasyon estetiği; yalnızca turist ve çevre arasında değil, aynı zamanda etkileşimli deneyimin potansiyel boyutları arasında da karşılıklı ilişki kurabilen duyusal yaşanmış deneyim anlamına gelmektedir. Estetik kelimesinin kökeni Yunan dilinde aisthetiko kelimesine dayanır; insanların belirli manzaralar hakkında sahip oldukları duygu anlamı taşır. Estetik değer, kişinin sadece güzellik algısına değil, aynı zamanda duygularına hitap eden ürünleri tüketmesi ve bu bağlamda oluşan deneyimsel değerdir. Destinasyondaki estetik değerler ise turizm deneyiminde, ziyaretçi memnuniyetinin oluşmasında ve ziyaretçilerin yeniden satın alma davranışında bulunmalarında önemli bir rol oynamaktadır. Bireyler seyahat etmeyi planladıklarında, zevkli bir deneyim alma olasılığını en üst seviyeye çıkaran hedefler ararlar. Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisine göre de estetik ihtiyaç, üst düzey ihtiyaçlar bağlamında değerlendirilmektedir. Dolayısıyla bu deneyimi, varış yerinin estetik nitelikleri etkilemektedir. Literatürde, estetik özelliklerin turistlerin deneyim ve memnuniyetini etkilediği, bir varış noktasına olan bağlılıklarına katkıda bulunduğu ve böylece geri dönme niyetini artırdığı kabul edilmektedir.

Bir destinasyonda üstyapı bileşenleri arasında değerlendirilen genel mimarı, tasarım ve dekor gibi unsurların, o destinasyonu ziyaret edenlerin estetik anlayışları ve beklentileriyle uyumlu olması önemlidir. Turistlerin seyahatleri boyunca görsel açıdan güzel olarak algıladıkları turistik cazibe merkezleri, turistlere görsel tatmin sağlar ve turistler onları fotoğraflamak için motive olurlar. Bunun yanı sıra geleneksel ürün ve hizmetlerden farklı olarak turizm, çok boyutlu yapısı gereği sadece destinasyonda sunulan ürünlere veya hizmetlere indirgenemez. Dolayısıyla destinasyonun sahip olduğu doğal güzellikler, ziyaretçi memnuniyetini etkileyen tek faktör değildir. Turistik destinasyonlara ziyaretçilerin çekilmesi hususunda belirleyici nitelik taşıyan kültürel, sosyal ve kişisel değerler; estetik değerler ile entegre edilerek destinasyon arzının çeşitlendirilmesine katkı sağlar. Bu değerler, hem destinasyonların rakiplerine oranla tercih edilme olasılığını artırır hem de destinasyonun marka imajını güçlendirir.

Bazı araştırmacılar bireylerin sahip oldukları kişisel faktörlerin, genel estetik yargıları üzerinde önemli etkisi bulunmadığını belirtirken; diğerleri yaş, sosyal sınıf, cinsiyet gibi faktörlerin estetik tercihleri etkileyebileceğini öne sürerler. Bu bağlamda literatürde turistlerin estetik yargılarını oluşturan faktörler altı grup altında toplanmaktadır. Bunları; yerel özellikler (kalabalık, sık aralıklı-açık aralıklı, huzurlu, canlı, doğaya özgü-insan yapımı, sessiz-yüksek sesli, doğanın varlığı-insanların varlığı, basit-sofistike), kapsam (görecek bir şey olmaması-görecek çok şey olması, sıradanlık-farklılık), bakım (kirli-temiz), uyum (yapay-otantik, dengesiz-dengeli), algılanan yaş (tarihi-modern, yaşlı-genç) ve şekil (sağlam-pürüzsüz, asimetrik-simetrik) olarak sıralamak mümkündür. Eşsiz bir estetik takdire dayanan destinasyon estetiği bir bütün olarak ele alındığında, ziyaretçi memnuniyeti yaratılmasına katkı sağlar ve rekabet açısından destinasyonları güçlendirir.

Referanslar

İçöz. O. (2013). Turistik Ürün Pazarlamasında Marka İmajının Rolü ve Bölgesel Marka İmajı Yaratma (Yayımlanmamış doktora tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; Kirillova K., Fu X., Lehto X. ve Cai, L. (2014). What Makes a Destination Beautiful? Dimensions of Tourist Aesthetic Judgment, Tourism Management, 42: 282-293; Kirillova, K. ve Lehto, X. (2016). Aesthetic and Restorative Qualities of Vacation Destinations: How Are They Related? Tourism Analysis, 21: 513-528; Meng, F., Tepanon, Y. ve Uysal, M. (2008). Measuring Tourist Satisfaction by Attribute and Motivation: The Case of a Nature-Based Resort, Journal of Vacation Marketing, 14 (1): 41-56.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Kirillova, K. ve Lehto, X. (2015). Destination Aesthetics and Aesthetic Distance in Tourism Experience, Journal of Travel & Tourism Marketing, 32 (8): 1051-1068.