Denied Boarding Uygulaması

Havayolu İşletmeciliği Kavram

Denied boarding, sağlık, emniyet, güvenlik, uygun olmayan seyahat belgeleri gibi sebeplerle uçuşa kabul edilmemesi için geçerli nedenlerin bulunduğu durumların dışında, onaylı bir rezervasyon kaydı bulunan ve geçerli bir bileti olan yolcunun uçağa kabul edilmediği durumları ifade etmektedir. Bu tanımda bahsedilen yolcunun aynı zamanda check-in işlemi için ilgili kontuara süresi içerisinde başvurduğu varsayılmaktadır. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından yapılan bu tanımlama ve ilgili yönetmelik maddeleri Avrupa Birliği’nin 261/2004 sayılı tüzüğü örnek alınarak düzenlenmiş olup ilgili tüzükle arasında bir fark bulunmamaktadır.
Denied boarding uygulaması, havayolu şirketlerinin gelir ve maliyet yönetimi uygulamalarının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Havayolu şirketleri boş koltuk sayısını en düşük seviyede tutmak ve uçuşlardan en üst düzeyde gelir elde edebilmek için, kapasitelerinden daha fazla koltuk satışı yapmaktadır. Bu fazla rezervasyonların sonucunda ellerinde boş koltuk kalmayan havayolu şirketleri, genellikle daha yüksek ödemelerde bulunan üst sınıf yolcuların koltuk rezervasyonlarını garantiye alabilmek için düşük ödemelerde bulunan yolcularını uçağa kabul etmemektedir. 
Kapasite fazlası rezervasyon sonucunda, havayolu şirketleri öncelikle belirli telafiler karşılığında koltuğunu vermeye gönüllü olacak yolcular için duyuruda bulunur. Yeterli sayıda gönüllü bulunmazsa uçağa kabul edilmeyecek yolcuları havayolu şirketi belirler. Her iki durumda da havayolu şirketleri yolculara birtakım telafiler sunmaktadır. Bu telafiler, gönüllü olan yolcular için yolcunun tercihine göre bilet ücretinin iadesi ve ilk uçuşun gerçekleştiği başlangıç noktasına ücretsiz dönüş bileti sağlanması, alternatif bir havaalanına ücretsiz uçuş bileti ve oluşacak transfer ücretlerinin ödenmesi ya da ileriki bir tarihe yeni bir bilet verilmesi olabilmektedir. Eğer yolcu havayolu şirketi tarafından belirlendiyse, havayolu şirketi bu telafilere ilaveten uçuşun iç hat ya da dış hat uçuşu olması durumuna göre farklı tutarlarda tazminat ödemekle birlikte, yolcunun bekletilme süresine bağlı olarak yiyecek-içecek ikramı, iletişim hizmetleri (telefon, e-posta vb.), otel konaklaması ve transfer hizmetlerini de ücretsiz olarak sağlamakla yükümlüdür. Koltuğunu bırakan yolcu ister gönüllü olsun, ister havayolu şirketi tarafından belirlensin, her iki durumda da yolcu, denied boarding customer (uçağa kabul edilmeyen müşteri) olarak anılmaktadır. 
Denied boarding uygulaması tipik bir hizmet hatası olarak kabul edilmektedir ve uygun telafiler sunulsa dahi müşteri memnuniyetsizliği ile sonuçlanabilmektedir. Bu memnuniyetsizlik durumu iş sebebiyle seyahat eden yolcularda daha yüksek olmaktadır. 

Yararlanılan Kaynaklar

Chen, L. (2020). Determine The Cost of Denying Boarding to Passengers: An Optimization-Based Approach, International Journal of Production Economics, 220: 3-9; Durgut, R. (2018). Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarının Türk Hukukunda Düzenlenişi, Ankara Barosu Dergisi, 76 (1): 191-217; Lindenmeier, J. ve Tscheulin, D. K. (2008). The Effects of Inventory Control And Denied Boarding on Customer Satisfaction: The Case of Capacity-Based Airline Revenue Management, Tourism Management, 29 (1): 32-43.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik (SHY-Yolcu), Resmi Gazete (Tarih: 03.12.2011, Sayı: 28131), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111203-8.htm, (Erişim tarihi: 20.09.2020).