Deliveli, Mustafa

Kişi Turizm İşletmecisi

(1919 - 2001)

Muğla’nın Marmaris ilçesinde Türkiye’nin ilk Türk işletmesi olan Lidya Oteli’ni 1962 yılında açarak ilçeyi turizme kazandıran isimdir. Çiftçilikle geçimini sağlayan Bestami Deliveli ve Döne Deliveli’nin sekiz çocuğundan biri olarak dünyaya gelen Mustafa Deliveli, çocukluğunu çobanlık yaparak geçirdi. İlk ve orta öğrenimini Hatay’ın İskenderun ilçesinde, lise öğrenimini Adana’da tamamladıktan sonra Hukuk Fakültesinden mezun oldu. Dönemin başbakanı Ali Adnan Ertekin Menderes’in başbakanlık yaptığı 1950-1960 yılları arasında onun hukuk baş danışmanlığını yaptı. Adnan Menderes’in avukatlığını yaptığı dönemde Yassıada’da hapse mahkûm edildi. Hapisten çıktıktan sonra 1960 yılında Hatay senatörlüğüne seçildi ve 20 yıl bu görevini sürdürdü. İskenderun’da Türk sanayisinin yapı taşlarından olan Demir Çelik Fabrikası’nın kurulmasına, Dalaman Havalimanı’nın açılmasına ve Muğla-Marmaris karayolunun yapılmasına ön ayak oldu. 12. 09. 1980 İhtilali ile Meclisteki görevinden ayrılarak siyasi hayatını sonlandırdı. Mustafa Deliveli, zamanında İran Şahı Rıza Pehlevi’nin de konuk olduğu Türk konaklama sektörünün yapı taşlarından birini oluşturan Lidya Oteli’ni kurarak konaklama sektöründe yerel işletmeciliğin gelişmesine ön ayak oldu. Marmaris ilçesini dünya turizm pazarına tanıtarak sadece ilçe ekonomisine değil, Türkiye ekonomisine de katkıda bulundu. Lidya Oteli’ni adeta bir okul gibi işleterek Türk turizmine pek çok turizmci yetiştirdi. Hatay’ın Dört Yol ilçesine ilk portakal, mandalina bahçesini kurdu. Marmaris Taşhan’a 500 kedilik kedi barınma evi yaptıran Deliveli, tam bir doğa tutkunu ve hayvanseverdi. Yardımsever kişiliği ile tanınan Mustafa Deliveli, eski Türkçe ve İngilizce bilirdi.

Yararlanılan Kaynaklar

Deliveli, Ö. ile 12.07.2019 tarihli görüşme. (Görüşen: D. Gürcün); Deliveli, A. O. ile 07.08.2019 tarihli görüşme. (Görüşen: D. Gürcün); Sarıipek M. ve Kaya K. (2019). Marmaris Turizminin Babası Öldü, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/marmaris-turizminin-babasi-oldu-39251543, (Erişim tarihi: 06.08.2019).