Cumhuriyet Oteli
Konaklama Tesisi Otel
(Antalya, 1927 – 1978)
-
2020
Antalya Cumhuriyet Meydanı’nda iki katlı bir otel olarak hizmete açıldı (1927). Bina Mehmet Ali Kaptan tarafından önceleri ev olarak inşa edildi. Tipik Antalya Kaleiçi evlerinin özelliklerini taşımaktadır. İki kattan oluşan binanın alt kısmı taş duvar, üst katı ahşaptır. Cumhuriyet Meydanı’ndan Yivli Minare’ye uzanan sokakta bulunan bu aşı boyalı ev Kırmızı Ev olarak da anılmıştır. Tarihi Kaleiçi’ndeki Selçuk Mahallesi Korkut Sokak 1 Numarada bulunan bina 1978 yılında istimlak edildi, 1980 yılında da yıkıldı.
Mehmet Ali Kaptan’ın 1880 doğumlu oğlu olan Mehmet Tevfik önceleri canlı hayvan ve kumaş ticareti, sarraflık gibi iş kollarında meşguldü. Kentin ilk şirketlerinden biri olan Birlik Terakki’nin kurucu ortakları arasında yer aldı. Ticaret konusunda tecrübe sahibi olan Mehmet Tevfik, 1927 yılında ailesi tarafından ev olarak kullanılan binayı otel olarak işletmeye karar verdi.
Otelin hizmete girişi, 25. 02. 1927 tarihli Antalya Gazetesi’nde şu şekilde ilan edildi: “Cumhuriyet Oteli. Teşrif edecek zevatın memnun kalacakları şüphesizdir. Bir tecrübe kafidir… Cumhuriyet oteli. Kışla civarında tesisine muvaffak olduğum Cumhuriyet Oteli’nin kaffe-i nevakısı ikmal edilmiş (eksikleri tamamlanmış) ve Mart’ın birinci gününden itibaren hal- i faaliyete geçmesi mukadder bulunmuştur. Yatakları mecdaden (büyüklüğü) ihzar edildiği gibi kain, meşrubat ve makulatı da (çeşitleri de) mükemmeldir. Teşrif edecek zevatın memnun kalacakları şüphesizdir. Bir tecrübe kafidir.”
10. 04. 1927 tarihli Antalya Gazetesi’nde yer alan ilan ise şu şekildedir: “Antalya Cumhuriyet Oteli. Yukarıpazar’da Tarıkzade Mehmed. Otelimizin mevkii son derece havadar olmakla beraber yataklarımız rekabet kabul etmez derecede temizdir. Teşrif buyuracak misafirlerin emirlerine göre istirahat ve rahatlarını temin etmek vazifemizdir. Fiyatlarımız keseye elverişli olduğu gibi otomobil için de mahal ishar (bulundurma) edilmiştir. Bir kere görmek bin tavsiyeye yeğdir.”
Cumhuriyet Oteli’nin yeri şehrin en merkezi yeri olan Cumhuriyet (Tophane) Meydanı’dır. Otel, şehrin en büyük meydanı olan, kültürel ve sosyal aktivitelerin merkezindeki bu meydanın hemen köşesindedir. Hizmet verdiği dönemde, otelin tam karşısında Hükümet Konağı bulunmaktaydı. Şehrin ticaretine yön veren Kale Kapısı’na ve Şarampol Caddesi’ne lokasyon olarak çok yakındı. Otelin hemen kapısının önünde Gül Yolu isimli otobüs durağı bulunmaktaydı.
Mehmet Tevfik’ten sonra çocukları oteli işletmeye devam etti. Otelin giriş katındaki dükkan yıllar içinde farklı amaçlar için kullanıldı, bir dönem bisiklet kulübü olarak işletildi.
1950’lerin ortalarında, araştırmacı yazar Freya Stark, Likya kıyılarını keşfetmek için tekneyle yola çıktı. Antalya merkezde konakladığı yer Cumhuriyet otelidir. Freya Stark, Karya’dan Kilikya’ya İskender’in Yolu isimli kitabında otelden ve otel sahibi aileden bahseder. Yazarın gözündeki Türk dünyasını üzen kasvetli erkek tekeli'nin varlığı bu aileyi tanımasıyla sona erdi. Yazarın gözlemlediği güçlü anne modeli onu bu düşünceye yönlendirir.
Otelin terasında sosyal bir ortam vardır. Ailenin yaşadığı ev, terasın diğer tarafındadır. Hem misafirlerin hem ailenin aktif kullandıkları bu alan, çamaşırları asmak, akşamları gün batımının ve manzaranın tadını çıkarmak, denizden gelen esintinin keyfine varmak gibi amaçlar için sıklıkla kullanılır. Teras, özellikle bayram günlerinde merasimi izlemek isteyen misafirlerle dolar. Her yatak odasında iki yatağın yer aldığı otelde 1950’ler itibariyle musluklardan su da akıyordu.
1950’lerin sonunda otelin bir bölümü özel hastane olarak işlevini sürdürmeye başladı. 1959 yılında Dr. Naci Arun ve bazı arkadaşları Cumhuriyet Oteli’nin bulunduğu binada Antalya Şifa Yurdu ismini verdikleri özel hastaneyi hizmete açtılar. Cumhuriyet Otel 1970’lerin sonuna kadar hizmet vermeye devam etti. 1978 yılında istimlak kararı alınmasının ardından 1980 yılında bina yıkıldı.
Referanslar
Şelale Gazetesi (1959, Mayıs 1), s. 1-2; Dayar, E. (2011). Gazetelerde Yazılı Tarih - Antalya’da Gündelik Hayat ve Basın 1920-1928. Antalya: Antalya Büyükşehir Belediyesi Yayınları; Oktay, H. (2005). Aşı Boyalı Evin Çocukları. Geçmişten Geleceğe Antalyalılar: 57-63; Stark, F. (1958). Alexander’s Path From Caria To Cilicia. Londra: John Murray Publishers; Antalya Şifa Yurdu (1957, Kasım 4), Antalya Gazetesi , s. 1.