Çamaş

İlçe Yerleşimi

Çamaş, Karadeniz Bölgesi'nin Orta Karadeniz bölümünde, 40-55 kuzey paraleli ile 37-31 doğu meridyenleri arasında yer almaktadır. Arazi yapısının dağlık ve engebeli olmasından dolayı, akarsu yatakları kenarları haricinde düzlük alan fazla bulunmamaktadır. İlçe, kuzey ve kuzey doğusunda Fatsa, batısında Çatalpınar, güneyinde Gürgentepe ilçeleri ile çevrilidir. İlçede en büyük gelir kaynağı tarımdır. İklim ve toprak uygunluğundan dolayı ilçede büyük oranda fındık üretimi yapılmaktadır.

Çamaş adının tarihçesine bakıldığında, Çamaş Ailesi, 1071 Malazgirt Zaferi ile birlikte Anadolu’da Erzurum ve Erzincan çevresine yerleşmiş, daha sonrasında bugünkü adıyla bilinen Çamaş ilçesine bağlı Sakargeriş Mahallesi'ne gelmişlerdir. Sakargeriş Mahallesi’nde Çamaş ailesine ait olduğu düşünülen eski bir mezar taşında 1452 tarihi yer almaktadır. Yediyıldız ve Üstün’ün tahrir defterleri üzerine yaptığı “Ordu Yöresi Tarihi” isimli eserde Çamaş bölgesine ilk yerleşen kişinin Mehmet Çamaş Bey olduğu ifade edilmektedir. 1485 yıllarında yörede Tımar Beyliği yaptığı bilinen Mehmet Çamaş Bey’in adından dolayı bu yöreye Çamaş isminin verildiği düşünülmektedir. 1800 yıllarına ait Osmanlı arşivlerinde, “Mehmet Çamaş soyundan gelen Hacı Alizadeler (Çamaş Ailesi), bölgenin yönetiminde hak sahibidir” ifadesine rastlanmıştır. Cumhuriyet’in ilan edilmesinden sonra 1930 yılında Çamaş, ayrı bir bucak haline gelerek Ordu merkez ilçesine bağlanmıştır. Çamaş, 1944 yılında nüfus yetersizliğinden dolayı Fatsa ilçesine bağlanarak bucak olmuştur. Aynı yörede 1971 yılında kurulan Sarıyakup Belediyesi ve 1975 yılında tekrardan kurulan Çamaş Belediyesi 1985 yılında birleştirilmiş ve 1990 yılında 20423 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan kanunla Çamaş adıyla Ordu ilinin bir ilçesi olmuştur. 

İlçenin ortalama rakımı 600 metredir. İlçenin genel yüzölçümü 91.2 km2’dir. TUİK 2023 verilerine göre ilçenin toplam nüfusu, köy ve mahalleler dahil son nüfus sayımına göre 10.232 kişiden oluşmaktadır. İlçede geçim kaynağı fındık üretimi olduğundan dolayı, nüfusun bir çoğunluğu iş imkânı yetersizliğinden büyükşehirlerde ikamet etmektedir. 

İlçede Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı hizmet veren üç adet ilkokul,dört adet ortaokul, bir adet lise ve Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü bulunmaktadır. Toplam ilçe nüfusunun yüzde 7’si üniversite ve üstü mezun, yüzde 70’i ilkokul, ortaokul ve lise mezunu, geriye kalan yüzde 23’lük kısım herhangi bir okuldan mezun değildir.

İlçede yer alan kültürel ve doğal varlıklar; Gelinkayası Mesire Alanı, Kazmacı Evliyası Mesire Alanı, Hisarbey Konağı, Cevat Bey Konağı, Külekci Cami, Hisarbey Kaya Mezarları, Sucuali Kaya Mezarı, Değirmen Şelalesi, Akköy Kuzguncuk Şelalesi, Kestane Yokuşu Şelalesi, Kaşdere Şelalesi ve Çamaş Kanyonudur.

İlçe turizmine katkı sağlamak ve Çamaş Kanyonu’nun tanıtımını artırmak amacıyla, Çamaş Kanyonu’nda yirmi dört yatak kapasiteli bungalov otel ve 300 kişiye yiyecek ve içecek hizmeti sunabilen sosyal bir tesis yer almaktadır. İlçede Gelinkaya Şenlikleri, yayla şenlikleri, hamsi festivali ve yaz festivalleri düzenlenmektedir. 

İlçenin gastronomi kültürü incelendiğinde, özel günlerde yapılan keşkek, helva, ev baklavası karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca, Soğan mıhlaması, fasulye yemeği, kirmit mantarı, galdirik (sığırdili, kaldırak ve hodan otu) turşusu, mısır ekmeği, katmer, un çorbası tercih edilen yiyecekler arasındadır. Yörenin yağış alan bir bölgede yer almasından kaynaklı genellikle ot çeşitliliği olan yiyecekler tercih edilmektedir. 

Referanslar

Çamaş Belediyesi (2025) Gezilecek Yerler https://www.camas.bel.tr/Ilc/gezilecek-yerler.html, (Erişim tarihi: 13.01.2025); Demirses, İ., Kement, Ü. ve Hüsem, B. Z. (2023). Ordu İli Gastronomi Kimliği ve Mutfak Kültürüne Yönelik Değerlendirme: Çamaş Örneği, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(26): 662-696; Kızılkaya C. H. (2019) Ordu İli Çamaş İlçesi Halk Kültürü ‘Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ordu: Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; T.C. Çamaş Kaymakamlığı (2025) Çamaş İlçemizin Tarihi ve Coğrafi Yapısı, http://www.camas.gov.tr/camas-ilcemizin-tarihi-ve-cografi-yapisi, (Erişim tarihi: 14.01.2025); Yediyıldız, B. ve Üstün, Ü. (2002) Ordu Yöresi Tarihinin Kaynakları 1485 Tarihli Tahrir Defteri Haritalı. Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

T.C. Ordu Valiliği (2025) İlçelerimiz, Çamaş http://www.ordu.gov.tr/camas, (Erişim tarihi: 15.01.2025).