Türkiye’nin ilk göç müzesidir. Müze 07. 11. 2014 tarihinde ve Bursa Büyükşehir Belediyesi bünyesinde Merinos Parkı Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi’nde (AKKM) faaliyete geçti. Bursa Göç Tarihi Müzesi yoğun göç hareketlerini anlatmak ve ziyaretçilerin zihninde göç algısını canlı tutmak amacıyla kuruldu. Müze tarih öncesi dönemlerden günümüze kadarki göç olgusunu Bursa şehri bağlamında ele almakta ve bu kapsamda farklı galeriler içermektedir. Galeriler, tarih öncesi ve İlk Çağ Bursa yerleşimleri, Osmanlı dönemi öncesi ve sonrası şehir yapısı, Balkanlar, Kırım ve Kafkasya’dan şehre olan göçlerle, Bursa’ya olan etkilerini yansıtacak şekilde yapılandırıldı. Müze, sürekli sergilerin yanı sıra kültür sanat etkinliklerine, kurslara ve süreli sergilere de ev sahipliği yapmaktadır. Sürekli ve süreli sergiler yılda 60,000 ziyaretçi tarafından ziyaret edilmektedir. Müzede toplam dokuz galeri yer almaktadır. Bunlar; Tarih Öncesi ve İlk Çağ Bursa Yerleşimleri, Bursa Şehri’nin Kuruluşu, Bursa’nın Fethi ve Türkmen Yerleşimi, Balkanların Fethi ve Kurulan Osmanlı Uygarlığı, Balkanlardan Bursa’ya Göç, Mübadele Göçleri, Kafkas Göçleri, Tatar Türklerinin Kırımdan Göçleri, Bursa Tek Kökten Doğan Ulu Bir Çınarın Dalları’dır.

İlk galeride, Bursa’da Neolitik dönem insan hareketliliğine dair bir canlandırma ile MÖ 6.500’lere tarihlenen Aktopraklık Höyüğü’ndeki yerleşim ve o dönem kullanılan aletlerin replikasyonları yer almaktadır. Eserlerin orijinallerine ise Bursa Arkeoloji Müzesi ev sahipliği yapmaktadır. Bu bölümde, Bursa’nın İlk Çağ’daki ev sahipleri olan Misyalılar, Bitinyalılar, Traklar ve Ege Kolonileri duvar resimleri ve yazılı anlatımlar aracılığıyla ziyaretçilere aktarılmaktadır. İkinci galeride, Bursa’nın Roma ve Bizans dönemi, Bizans sürecinde Bursa yöresine yerleşen göçmen topluluklarından Karamanlılar, Çingeneler (Romanlar), Yahudiler ve Ermeniler resimli anlatımlarla yer almaktadır. Bir diğer galeride, Bursa’nın Osmanlı Beyliği tarafından fethi ve Türkmenlerin bölgeye yerleşimlerinin yanı sıra Bursa-İpek Yolu ilişkisi Ortadoğu, İran ve Türkistanlı mutasavvıflar aracılığıyla işlendi.

Dördüncü galeride, Balkanların fethi ve Osmanlı’dan Rumeli’ye göçler yer almaktadır. Bu galerinin ardından, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında yaşanan büyük göç dalgaları, farklı ulaşım araçlarının çevresinde oluşturulan canlandırmalar ile anlatılmaktadır. Balkan göçleri bir tren replikası ve Lada marka küçük bir otomobille, Kafkasya’dan gelen göçmenler bir kağnı ile Kırım göçmenleri ise gemi yolculukları ile müzede yer almaktadırlar. Müze organizasyonunda en büyük mekânı bu canlandırmalar kaplamaktadır. Canlandırmalarda bağışlanan bavullar, yorganlar, kap kacaklar gibi orijinal eşyalardan ve her biri birbirinden farklı hazırlanmış gerçekçi mankenlerden faydalanılmaktadır. Ayrıca, bağışlanan gerek gündelik yaşamda gerekse düğün gibi törenlerde kullanılan giysiler ve eşyaların bir kısmı da camekânlarda sergilenmektedir.

Balkanlardan Bursa’ya Göç isimli galeride, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından, Anadolu’ya ulaşarak Hüdavendigar Vilayeti'ne gönderilen 162.028 göçmenden 64 bin ’inin Bursa merkez sancağında iskân edildiği göçler ile Birinci ve İkinci Balkan Savaşı’nın ardından yaşanan göçler ele alınmaktadır. Müze, Cumhuriyet Döneminde Göçler (1925-1951) ve Komünist Rejimin Baskısından Kaçan Soydaşlar (1989-1990) galerilerinde, Bulgaristan’dan Türkiye’ye olan göçler işlenmektedir. Türkiye ve Yunanistan arasında 1923 yılında gerçekleştirilen mübadele, Kafkasya (1828-1900) ve Kırım (1783-1923) göçlerine dair bölümlerin ardından, göçmenlerin Bursa’ya olan etkileri ve günümüzdeki yaşamlarının anlatıldığı beyaz bir sayfa'yı anlatan bölümle son bulmaktadır. Son bölümde, Bursa’nın bir otomotiv üssü ve yeniden bir tekstil merkezi olmasını sağlayan önemli yatırımlar gerçekleştirmiş göçmen sanayici ve iş adamlarının bağışladığı kişisel eşyalarına yer verilmektedir.