Aracısızlaştırma
Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama
-
2019
Bilgi teknolojilerinin ve internetin gelişimiyle birlikte birçok sektörde önemli değişimler meydan geldi. Bu değişimler geleneksel dağıtım sisteminde, internet aracılığıyla çevrimiçi dağıtım sistemi şeklinde kendini gösterdi ve bu durum aracısızlaştırma boyutunu ortaya çıkardı. Bu terim ilk olarak 1967 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde bankacılık sektöründe uygulanmaya başlanmışsa da 1990’lı yılların sonlarında birçok sektörde popüler oldu.
Geleneksel pazarlama anlayışında dağıtım, aracılar ya da perakendeciler gibi üçüncü taraflarca yönetilen kontrol edilir bir özellik göstermektedir. Bununla birlikte elektronik pazarlama bağlamında üretici, web sitesi dağıtım kanalı haline gelebilmekte, böylece üretici ile müşteri arasında doğrudan bir ilişki ve etkileşimin söz konusu olduğu stratejik bir yapı ortaya çıkmaktadır.
Bu durum ürün ve hizmet üreticilerine geleneksel pazar aracılarını atlayarak doğrudan nihai tüketiciyle etkileşime girmek için bir fırsat sağlamaktadır. Bu yakınlaşmanın aracıları büyük ölçüde ortadan kaldırdığı ya da kaldıracağı söylenebilir. Aracısızlaştırma, geleneksel aracılar üzerinde iş kayıplarına, iş ortaklarıyla ilişkilerinin zarar görmesine ve dağıtım kanallarında çatışmalara neden olurken; üreticiler üzerinde ise kar marjlarının arttırılmasında, maliyetlerin düşürülmesinde ve daha fazla tüketiciye ulaşılmasında etkisini göstermektedir. Bilgi teknolojilerinin sağladığı bu çevrimiçi ortam sayesinde üreticiler tüketicilere doğrudan satış yapabilir ancak bazı durumlarda yeni pazar fırsatlarının yarattığı engellerin aracı kurum sayısını arttırabildiği görülebilmektedir. Aracısızlaştırmanın olumsuz etkisine rağmen kimi aracı kurumların bu sisteme entegre olmaya çalıştıkları görülmektedir.
Referanslar
Chircu, A. M. ve Kauffman, J. R. (1999). Strategies for Internet Middlemen in the Intermediation/Disintermediation/Reintermediation Cycle, Electronic Markets, 9 (1-2): 109-117; Gellman, R. (1996). Disintermediation and the Internet, Government Information Quarterly, 13 (1): 1-8; Giaglis, G. M., Klein, S., O’Keefe, R. M. ve O’keefe, R. M. (1999). Disintermediation, Reintermediation or Cybermediation? The Future of Intermediaries in Electronic Marketplaces; Mürütsoy, M. (2013). İnternet Tüketicisinin Satın Alma Davranışlarının İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde: Niğde Üniversitesi; Rosenbloom, B. (2007). The Wholesaler’s Role in The Marketing Channel: Disintermediation vs. Reintermediation, International Review of Retail, Distribution and Consumer Research, 17 (4): 327-339.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Rodriquez, A. (2014). Disintermediation 43 Success Secrets - 43 Most Asked Questions on Disintermediation - What You Need To Know. Australia: Emereo Publishing.