Apollon Smintheus’a adanan kutsal bir alan olan Apollon Smintheion Anadolu’nun kuzey batısında Çanakkale’nin Ayvacık ilçesine bağlı Gülpınar beldesinde bulunmaktadır. Kutsal alanın duyurulması ve tanıtımı 1785-86 yıllarında J. B. Lechevalier tarafından yapılan arkeolojik çalışmalar ile gerçekleşmiştir. Ancak bölge ile ilgili en kapsamlı çalışmalar 1980 yılı itibari ile Coşkun Özgünel tarafından yapılmıştır. Bölgedeki arkeolojik çalışmalar günümüzde de devam etmektedir.

Tanrı Apollon’a adanan tapınağın ismi Apollon’un kutsal hayvanı olan ve Mysia dilinde fare anlamı taşıyan sminthos kelimesinden gelmektedir. Fare, tarım arazilerine verdiği zarar nedeniyle tanrı Apollon’un insanları cezalandırmak için kullandığı hayvan olarak görülüyordu. Truva şehrindeki Athena Tapınağı’ndan sonra en önemli ikinci kutsal alan olan Apollon Smintheion, Anadolu’da bilinen Apollon tapınakları arasında fare simgesiyle karşımıza çıkan tek örnektir. Apollon Smintheion ile ilgili ilk yazılı belgeler batı uygarlığının ilk edebi eserleri arasında sayılan Homeros’un İlyada Destanı’dır. Truva Savaşı'nı anlatan kabartmaların bulunduğu Apollon Smintheion bu yönüyle de dikkat çekmektedir.

Mimari tasarım ve stili ile dikkat çeken Apollon Smintheion, MÖ 150 yıllarında Ion stilinde inşa edilmiştir. Bu özelliği ile kuzey batı Anadolu Troas bölgesindeki tek örnektir. Tapınak Hellenistik Çağ mimarisi Hermogenes’in uyguladığı pseudodipteros (yalancı iki sıralı sütün) plan tasarımı ile yapılmıştır. Ön ve arka cephelerinde sekiz, uzun kenarlarında 14 sütun dizisi yer almaktadır. Tapınak dar yüzleri 23.20 metre uzun kenarları 41.65 metre olacak şekilde üç farklı tür taş kullanılarak yapılmıştır. Mermer bloklardan oluşan kutsal alan, pronaos (kutsal ön oda), naos (kutsal oda) ve opisthodomos (arka oda) olmak üzere üç odadan oluşmaktadır. Kutsal oda (naos) da tanrı Apollon’a ait heykelin yer aldığı bilinmektedir. Antik kaynaklarda ve Alexandria Troas Helenistik Çağ’a ait sikkelerde görülen tanrı Apollon’un tapınak cephesinde Smintheus’a basar biçimde tasvir edildiği sanılan kutsal heykeli tahmini beş metre boyundadır.

Kırk dört adet sütun üzerinde yükselen her biri üst üste konan yedi parçadan oluşan Stylobat platformda yer alan ve Anadolu Attik tipi bir kaide üzerinde inşa edilmiştir. Ion stilinde yapılan yedinci sütun tamburu, boğa başı, çelenk süsleri ve mitolojik insan figürleri ile bezelidir. Sütunların üzerinde sırasıyla, inci dizisi ile süslü arşitrav (baştaban) ile friz adı verilen ve üzerinde Troia Savaşları’nı anlatan kabartma bloklar yer almaktadır. Yapı diş sırası (dentil), saçak (geison), üçgen alınlık (pediment) ve kırma çatı ile son bulmaktadır. Mimarı ve yaptırıcısı bilinmeyen tapınak yaklaşık olarak beş katlı (15 metre) bir bina yüksekliğindedir. Günümüzde müze olarak gezilebilen ve İlyada anlatımlarının kabartmalarına yansıdığı Apollon Smintheus bu özelliği ile tek kutsal yapı özelliği taşımaktadır.