Aperitif
Gastronomi Kavram
-
2019
İştahı artırmak için yemekten önce tüketilen yiyecek veya hafif alkollü içeceklerdir. Bazı durumlarda alkolsüz meyve suyu kokteylleri de aperitif olarak içilebilmektedir. Soğuk veya alkollü içecekler içilme zamanına göre aperitifler (yemekten önce), vokaller (yemek esnasında) ve dijestifler (yemekten sonra) olarak sınıflandırılabilir. Aperitif kelimesi İştah açmak ya da uyarmak anlamına gelen Latince aperire sözcüğünden türetilmiştir.
Tarihsel geçmişte birçok bitki bu nitelikte kabul edilerek aperitif adı verilen içecekler üretildi ama bunlar yemek öncesi değil çoğunlukla tedavi amaçlı kullanıldı. 1888 yılından sonra özel bir terim olarak kullanılmaya başlanan aperitif kelimesi XX. yüzyıldan itibaren yemeklerden önce alınan alkollü bir içecek olarak kullanıldı. Aperitif içkiler; sherry, marsala gibi alkol oranı arttırılmış şaraplar, campari, martini, cinzano gibi içkilerdir. Aperitif olarak hazırlanan her içkinin hazırlanış ve sunumları farklı olmakla beraber kendi bardaklarında ve kendi garnitürleri ile servis edilmektedir. Servislerinde isteğe göre buz kullanılabilmektedir. Ana yemek öncesi iştahı açmak ve mideyi ana yemeğe hazırlamak için sıcak veya soğuk yenilebilen yemeklere de aperitif denilmektedir. Soğuk aperitifler önceden hazırlanabilir fakat sıcak aperitifler, hazırlandıkları an servis edilmelidir.
Aperitif, farklı kültürlerde antipasta, antre, appetizer, başlangıç, dim sum, meze, mukabalat, ordövr, ön yemek, tapas gibi isimlerle anılabilmektedir. İsim olarak farklı şekilde anılsa da genel olarak öğünlerde yenilen ilk yemek olarak kabul edilmektedir. Fransızca aperitif kavramı çoğunlukla içkiyle alakalı bir kavram olarak kullanılmaktadır. Fransa’da ilk ve ön yemekler için giriş anlamına gelen antre (entrée) veya ordövr (hors d’oeuvres) kelimeleri kullanılmaktadır. Diğer kültürlerde ise farklı isimlerle belirtilebilen aperitifler yine farklı kültürlerde sadece yemeğin başında iştah açıcı olarak değil ana yemek esnasında da tüketilebilmektedir. Böyle bir durumda ise aperitif olma özelliklerini kaybetmektedirler. Aperitifler, ana ya da ara yemek değil tadımlık olarak yemeklerden önce servis edilmelidir. Tabağa konulan her bir ürün uygun büyüklükte olmalı ve hoş görünmelidir.
Referanslar
Anlı, E. (2016). Şarap. İçinde; H. R. Yüncü (Editör), İçecek Bilgisi. (ss. 125). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını; Halıcı, N. (2013). Açıklamalı Yemek ve Mutfak Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Oğlak Yayıncılık; Öney, H. (2012). Süsleme ve Sunum. İçinde; H. R. Yüncü (Editör), Yiyecek Üretim Temelleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını; Robuchon, J. (2005). Larousse Gastronomique. İstanbul: Oğlak Yayınları; The Culinary Institute of America. (2013). Techniques of Healthy Cooking (Dördüncü baskı). Amerika: Johnson and Wales.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Öney, H. (2016). Aperatifler, Garnitürler. İçinde; E. Zencir (Editör), Temel Mutfak Teknikleri (ss 134-143). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.