Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik ve Hemşirelik Müzesi

Müze Bilim Müzesi

(Ankara, 2008 - )

Müzenin kurulma çalışmalarına 2008 yılında Vehbi Koç Vakfı bünyesindeki Semiha Arsel Hemşirelik Eğitim ve Araştırma Merkezi’nin (SANERC) proje desteği ile başlandı. Bugün Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Binası’nda yer alan müze 6. 06. 2009 yılında açıldı. İlk açıldığında Ankara Üniversitesi Gümüşdere Yerleşkesi’nde bulunan müze, daha sonra bugünkü yeri olan Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi binasına taşındı.

Müzenin temeli 1952 yılında kurulan ve ortaokul seviyesinde eğitim veren ilk ebe okuluna dayanmaktadır. Daha sonra bu okul kapatılarak 1957 yılında Ankara Cebeci Hemşire-Ebe-Laborant Okulu’na nakledildi. Kurum daha sonra Cebeci Sağlık Yüksekokulu olarak varlığını sürdürdü. Son olarak Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’ne bağlandı. Bu süreçte hemşirelik ve ebelik eğitiminde kullanılan ve zaman içerisinde gelişim gösteren eğitim – öğretim materyalleri ile belgeler koleksiyonun ana fikrini oluşturmaktadır.

Türkiye’de hemşirelik ve ebelik alanında bir ilk olan müzenin koleksiyonunu oluşturmak için çeşitli kurum ve kişilerden destek alındı. Bu kapsamda Tıp Tarihi ve Deontolojisi Kürsüleri, Kızılay Genel Müdürlüğü Arşivi, Devlet Arşivleri ve meslek müzelerinde araştırmalar yapılıp, belgeler toplandı. Koleksiyonu oluşturan eserlerin çoğu eski Atatürk Sağlık Lisesi’ne aittir. 1996 yılında sağlık meslek liselerinin kapatılarak üniversitelere devredilmesi ile birlikte müze Ankara Üniversitesi’ne devredildi. Eski Sağlık Lisesi binasında UNICEF tarafından bağışlanan pek çok eğitim malzemesi bulunmaktadır. Lisenin kütüphanesinden kalan kitaplar da koleksiyona dahil edildi.

Koleksiyonu oluşturan eserlere bakılacak olursa Cumhuriyet öncesinden 1970’li yıllara kadar olan hemşirelik ebelik eğitim-öğretim araçları, hasta bakım araç ve gereçleri, devlet ve Kızılay arşivlerinden edinilen belgeler, yayınlar ve fotoğrafların yer aldığı görülüyor. Bu kapsamda eğitim öğretim araçları olarak; insan iskeletleri, organ ve organ sistemlerinin maketleri ile orijinal dolabında saklanan anatomi haritaları bulunuyor. Dönem içerisinde değişen üniformalar ve rozet, kep gibi mesleki kostümlerin aksesuarları ile hasta bakımında kullanılan aletler ve malzemeler diğer eser gruplarını oluşturmaktadır. Arşiv malzemeleri olarak ise Devlet ve Kızılay Arşivleri’nden alınan belgeler, yüze yakın hemşirelik ve ebelikle ilgili fotoğraf, eski Sağlık Lisesi Kütüphanesinin kitaplarıdır. Bunlardan biri Kızılay Hemşire Okulu bir numaralı diploma sahibi Fatma Acar’ın Ziyaretçi Hemşirelik kitabıdır. Müzenin en önemli parçalarından biri ise Kuzey İrlanda Hemşireler Birliği tarafından hediye edilen Florence Nightingale bronz heykelciğidir.

Türkiye’de bir ilk olan Ebelik ve Hemşirelik Müzesi Cumhuriyet öncesinden 1970’lere kadar olan mesleki gelişim ve değişimleri izleyiciye sunmaktadır. Söz konusu müzenin ileride Kültür ve Turizm Bakanlığınca onaylı bir müze haline getirilmesi düşünülmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Metintaş, M. Y., Önder, S. ve Elçioğlu, Ö. (2013). Cumhuriyet Döneminde Kurumsallaşan Bir Temel Sağlık Hizmet Alanı: Hemşirelik, Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 21 (2): 102-110.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

http://www.nursing.ankara.edu.tr/hemsirelik-ebelik-muzesi/, (Erişim Tarihi 31.07.2019)