Amfitiyatro (Άμφιθέατρον), Antik Hellence bir isim olup, άμφί: karşılıklı/çepeçevre/iki yandan ve Θέατρον: tiyatro binası, kelimelerinin birleştirilmesi ile elde edilmiştir. Genellikle antik dönemin yarım daire ya da at nalı planlı tiyatro binaları ile karıştırılan amfitiyatrolar, tiyatrolardan farklı olarak; daire ya da oval plana sahiptir ve yapının ortasındaki arena denilen gösterilerin yapıldığı alanın etrafı çepeçevre oturma sıraları ile çevrilidir.

Halka açık büyük boyutlu yapılar olan amfitiyatrolarda arenanın etrafı, vahşi hayvanların seyircilere saldırmasını engelleyen podium adı verilen yüksek bir duvar ile çevrelenmektedir. Podiumun üst kısmında yer alan kademeli oturma sıraları seyircilerin sosyal statüsüne göre bölümlere ayrılıdır. Podiumun hemen üstünde protokol için ayrılmış kısım ve localar yer alırken, bunların arkasındaki kısımlar önem sırasına göre farklı sınıflara ayrılmaktadır. Oturma sıralarının en üstünde bir galeri yer almaktadır. Amfitiyatrolarda gerek duyulduğunda seyircileri güneş veya yağmurdan korumaya yönelik olarak yapılmakta, oturma sıralarının üstünü kapatan velum denilen tenteler de kullanılmaktadır. Bunlar istenildiğinde açılıp kapatılabilen bir şekilde tasarlanmıştır.

Amfitiyatrolarda toprak zemine sahip arenaya açılan başlıca iki kapı bulunmaktadır. Bu kapılar kulislere açılmaktadır. Kulisler oturma sıralarının altında veya arenanın altında yer alabilmekteydi. Birtakım mahsen ve dehlizlerden oluşan kulislerde görevlilerin ve gladyatörlerin odaları ile vahşi hayvanların kapatıldığı kafesler bulunmaktaydı. Günümüzdeki futbol stadyumlarının ataları diyebileceğimiz amfitiyatroların en erken örnekleri MÖ I. yüzyılda inşa edilmişlerdir. En meşhur amfitiyatro Roma’daki yaklaşık 50 bin kişilik seyirci kapasitesine sahip Colloseum’dur.

Antik Çağ’da iki tür tiyatro biçimi ortaya çıkmıştır: Amfitiyatro ve tiyatro. Amfitiyatro, Eski Yunanca ἀμφί (çevresinde, etrafında) ve θέατρον (izleme yeri, tiyatro) kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşmuş bir kelimedir. Tiyatrolar, klasik anlamda sadece sahnenin karşı tarafında izleyicilerin yer aldığı ve tiyatro alanının yarısının izleme alanı olarak ayrıldığı yapılardır. Dolayısıyla tiyatrolar yarım dairesel bir şekle sahiptir. Amfitiyatrolar ise tiyatronun bulunduğu alanın tam bir dairesel şekil içerisine alındığı ve üç yüz altmış derecelik açının tüm alanında seyircilerin yer alabildiği bir tiyatro biçimidir. Genel anlamda amfitiyatrolar daha fazla seyirciye ev sahipliği yapabilme kapasitesine sahiptir. Ancak zamanla tiyatro ve amfitiyatro kelimeleri birbirlerinin yerine kullanılan tabirler olmuştur. Tiyatrolarda izleyicilerin yer aldığı bölüm theatron (cavea) adını alırken performansın sergilendiği alan orchestra şeklinde anılmıştır. Sahne yapısının geneli ise scena olarak adlandırılmıştır. İlk olarak Eski Yunan kültüründe ortaya çıkan amfitiyatrolar, Romalıların Yunan kültüründen etkilenmeleri bağlamında henüz cumhuriyet döneminde (MÖ 509-31) Romalılar tarafından kabul edilen bir yapı olmuştur. Ancak Yunan amfitiyatroları ile Roma amfitiyatroları arasında birtakım farklılar da yer almıştır. Yunanlılar arasında tiyatro, daha çok tiyatro oyunlarının oynandığı mütevazı bir yapıyken Roma döneminde ise müzik ve dans gösterilerinin, gladyatör dövüşlerinin ve at yarışlarının yapılması amacıyla oluşturulan daha geniş bir alanı ve işlevi olan bir yapı halini almıştır. Plinius’a göre Romalılar arasında amfitiyatro, ilk kez MÖ 52’de yapılan gösteriler sırasında benimsenmiştir. Nitekim arkeolojik veriler de İtalya yarımadasında ilk amfitiyatroların MÖ birinci yüzyılın ortalarında inşa edildiğini doğrulamaktadır. Ancak bu tiyatrolar Roma şehrinde değil, Capua, Cumae, Puetoli gibi Campania bölgesinde yer alan şehirlerde inşa edilmiştir. Günümüze kalıntıları ulaşan en ünlü amfitiyatro, yapımı MS 72 yılında başlanıp açılışı MS 80 yılında yapılan Roma’daki ünlü Colosseum’dur. Roma İmparatorluğunun hakimiyet kurduğu bölgelerde iki yüz otuz adet amfitiyatronun varlığı saptanmıştır. Bu tiyatrolar Britanya, İtalya, Almanya, Fransa, Kuzey Afrika gibi muhtelif bölgelerde bulunmaktadır. Amfitiyatrolar, sıradan insanlar ve yönetici kesimin bir arada yer aldığı nadir alanlardan birini oluşturmuştur. Antik Çağda amfitiyatrolar, bilhassa zengin insanların finanse ettiği başta gladyatör mücadeleleri olmak üzere at yarışları, dans ve müzik gösterileri gibi organizasyonlara ev sahipliği yapan yapılar olmuştur.