Turizmde Rekabet Gücü

Kavram Ekonomi Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Rekabet, bir işletmenin veya destinasyonun, gerçek ve potansiyel rakipler üzerindeki niceliksel ve niteliksel üstünlüğünün ifadesidir. Rekabet gücü, hem doğal kaynaklar gibi miras alınan veya altyapı-üstyapı gibi yaratılan varlıkları hem de varlıkları, ekonomik sonuçlara (örneğin üretim) dönüştüren süreçleri bir araya getirerek üstünlük elde etme şeklinde tanımlanabilmektedir.

Rekabet olgusu literatürde ilk olarak Adam Smith tarafından mutlak üstünlük yaklaşımı ile açıklandı. Bu yaklaşımda rekabetin gücü, bir işletmenin veya bölgenin gerek coğrafi (kuruluş yeri üstünlüğü gibi) gerekse maliyet düşüklüğü avantajları ile mutlak üstünlük sağlamasına bağlanmaktadır. Bu yaklaşım daha sonra David Ricardo tarafından karşılaştırmalı üstünlük teorisi ile geliştirildi. Bu teoride ise üstünlüğün derecesi ön plana çıkarıldı. Rekabet konusunda daha sonra teori geliştiren Porter ise, bir ülkedeki işletmelerin herhangi bir alanda üstünlük elde etmesini; bölgedeki üretim faktörlerinin (emek, sermaye, girişim, doğal kaynaklar) durumlarına, talep koşullarına, ilgili veya destekleyen endüstri dallarının varlığına veya durumuna, işletmenin stratejisine, yapısına ve rekabetçiliğine bağladı.

Ulaşım araçlarının ve havayollarının gelişmesiyle birlikte finansal ve zamansal olarak farklı coğrafyalardaki destinasyonlara ulaşım da kolaylaştı. Bunun sonucunda turistlerin ulaşıma ayırdıkları bütçe ve zaman azaldı, bu durum uzak destinasyonları bile rekabet eder duruma getirdi. Turizmin küresel bir aktivite olması ile birlikte rekabet daha da hızlandı. Destinasyonlar arasında artan rekabet, destinasyon içindeki turistik işletmeler boyutunda da hız kazandı. Ancak, destinasyonlar bütünleşik bir ürün olarak algılandığı için turizmde rekabet sadece işletmeler açısından değil bütüncül olarak düşünülmektedir. Daha geniş bir ifade ile, turizm destinasyonları sadece doğal, kültürel veya çevresel kaynakları ile ayrı olarak değil; bölgenin sağladığı ve turistlerin ihtiyacı olan her türlü hizmeti sağlayan kompleks ve bütünleşik bir ürün olarak düşünülmektedir.

Destinasyonların rekabet gücü elde edebilmesi için çekiciliklerinin veya turistlere sağladıkları toplam seyahat deneyiminin rakip destinasyonlara oranla eşit veya daha fazla olması gerekmektedir. Bu nedenle, destinasyon yönetim örgütleri, kendilerini rakip olan destinasyonlardan daha iyi konuma getirebilmek ve ziyaretçilerinin daha iyi seyahat deneyimi elde etmelerini sağlamak amacı ile kaynaklarını daha iyi yönetmeye çalışmaktadırlar. Destinasyon planları ve gelişimi bu amaç paralelinde gerçekleşmektedir. Destinasyonun başarılı bir şekilde gelişimi; yeni istihdam olanakları yaratma veya turizm gelirlerini artırma gibi ekonomik, yerel halkın destinasyon ile ilgili etkinliklere katılımını artırma gibi sosyal, altyapı olanaklarını artırmak veya mevcut altyapıyı geliştirmek gibi fiziksel, yerel halkın bulundukları bölgenin atmosferine sahip çıkmak veya turistlerin algılarını anlayabilmek gibi psikolojik, destinasyonun gelenek ve değerlerinin güçlendirilmesi gibi kültürel ve uluslararası tanınırlığının artması gibi politik birtakım olumlu etkileri beraberinde getirmektedir. Bu şekilde olumlu ve güçlü bir biçimde gelişen destinasyonlar diğer destinasyonlarla daha iyi rekabet edebilmekte ve rekabet gücünü elinde bulundurmaktadırlar. Destinasyonun rekabet gücü, destinasyonda yer alan her bir işletmenin rekabet gücünü artırması, başarılı bir destinasyon yönetimi ve paydaşların etkin katılımı sonucunda elde edilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Bahar, O. ve Kozak, M. (2015). Turizm Ekonomisi (Yedinci baskı). Ankara: Detay Yayıncılık; Cracolici, M. F. ve Nijkamp, P. (2006). Competition among Tourist Destination: An application of Data Envelopment Analysis to Italian Provinces. İçinde; M. Giaoutzi ve P. Nijkamp (Editörler), Tourism and Regional Development (ss. 133-152). New York: Ashgate; Crouch, G. I. ve Ritchie J. R. B. (1999). Tourism, Competetiveness, and Societal Prosperity, Journal of Business Research, 44: 137-52; Porter, M. E. (1990). The Competitive Advantage of Nations. New York: The Free Press; Türkay, O. (2014). Destinasyon Yönetimi: Yönetimbilim Bakış Açısıyla İşlevler, Yaklaşımlar ve Araçlar. Ankara: Detay Yayıncılık.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Bahar, O. ve Kozak, M. (2015). Turizm Ekonomisi (Yedinci baskı). Ankara: Detay Yayıncılık