Şarap Servisi

Gastronomi

Şarap, zengin tarihi ile bugünümüze ulaşırken; şarap servisi ile ilgili kurallar da geçmişten bugüne süzgeçten geçerek gelmiştir. Bugün dünyada şarap servisinde bilinen önemli kurallar bulunmaktadır. Hatta şarap servisi, bazı üst düzey restoranlarda ve otellerde şarap servisi üzerinde uzmanlaşmış somelyeler (sommelier) tarafından yapılmaktadır. Tüm dünyada kullanılan sommelier sözcüğü, bugün restoranlarda şarap seçiminden ve servisinden sorumlu, şarap ve yemek uyumu konusunda detaylı bilgiye sahip uzmanlar için kullanılan bir terimdir.

Şarapların en iyi koşullarda servis edilmesi gerekir. Şarap servis ederken dikkat edilmesi gereken konuların başında servis sıcaklığı, servis sırası, şarap mantarı, dekantasyon, ve uygun kadeh gelmektedir.

Şarap servisinde ideal servis sıcaklığı kritik bir noktadır ve şarabın tipine, stiline göre değişkenlik göstermektedir. Beyaz sek şaraplar ortalama 10-11°C; pembe sek şaraplar ortalama 5-6°C; kırmızı sek şaraplar ortalama 15-16°C; tatlı şaraplar ortalama 4-5°C; şampanya ve köpüren şaraplar ise ortalama 6-10°C ile servis edilir.

Şarap servisinde, servis sırasına da dikkat edilmektedir. Şarabın rengine, stiline göre servis sırası değişmektedir. Önce beyaz sonra kırmızı şaraplar servis edilir. Tatlılık sırasında önce sek sonra tatlı şaraplar servis edilir. Genç ve hafif yapılı şaraplar da yıllanmış ve yoğun yapıdaki şaraplardan önce servis edilir.

Şarap mantarı, önemli olan bir diğer etkendir. Sorunlu mantar, şarapta hatalara sebep olabilir. Bu hataların başında mantar kokusu ve mantardan gelen olumsuz tatlar gelir. Bununla birlikte, mantar sorunlu olmasa bile şarabın mantarı açılırken olumsuzluklar meydana gelebilir. Şarap servisi sırasında mantar dikkatlice açılmalıdır. Öncelikle, şişe boynunda bulunan kapsül kapsül açıcı ile çıkarılır. Sonra tirbuşon dik olarak mantara batırılır ve mantarın parçalanmamasına özen göstererek mantar şişeden çıkarılır. Mantarı açmak için farklı tirbuşon tipleri bulunmaktadır.

Şarap servisinde şarap kadehlere servis edilmeden önce bazı gövdeli kırmızı şaraplar için dekantasyon işlemi yapılmalıdır. Bu işlem için şarap, karaf adı verilen geniş yüzeyli cam bir şişeye aktarılır. Dekantasyon işlemi, şarabın havalanmasını sağlayarak kapalı kalan aromaların ortaya çıkmasını sağlar. Ayrıca, yıllanmış şaraplarda zaman içerisinde şişe dibinde tortulanma oluşur. Dekantasyon ile tortular şaraptan ayrıştırılır. Şarabın karafta bekleme süresi şarabın tipine ve yaşına göre değişkenlik göstermektedir. Ama genel olarak bu süre 15 dakika ile birkaç saat arasındadır.

Şarap servisinde dikkat edilmesi gereken konulardan biri de kadehtir. Kadeh, şarabın görünümünü, kokusunu ve tadını iyi anlamakta önemli bir rol oynar. Temel olarak, beyaz şarap kadehleri kırmızı şarap kadehlerine göre daha küçük hacimli ve daha kısa boylu olur. Bunun ana sebebi, beyaz şarapların ideal servis sıcaklığının korunmasıdır. Ayrıca, Bordeaux tip kadehler taneni yüksek, asit oranı orta düzeyde olan kırmızı şaraplar için idealdir. Bourgogne tip kadehler ise asit oranı yüksek, taneni orta düzeyde olan kırmızı şaraplar için kullanılır. Özetle, kırmızı şaraplar büyük kadehlerde servis edilir ve şarap hava ile temas eder, böylece aromalar ortaya çıkar. Beyaz ve roze şaraplar orta büyüklükte kadehlerde servis edilir; taze meyve aromaları daha iyi hissedilir ve şarap ısınmaz. Köpüklü şaraplar flüt kadehlerde servis edilir; köpüklerin etkisi artar. Güçlendirilmiş şaraplar ise küçük kadehlerde servis edilir; meyve özellikleri ön plana çıkar.

Genel şarap servis kurallarına ek olarak restoranlarda da şarap servisi için dikkat edilmesi gereken belirli kurallar bulunmaktadır. Restoranda şarabı misafir seçer ama arzu ederse misafir somelyeden yardım ve öneri alabilir. Şarap masaya yemekten önce getirilir ve garson etiketini misafire gösterir; onay bekler. Şarap servisi bütün kadehlere yapılmadan önce, şarabı seçen misafire kadehin 1/3-1/4 oranında şarap doldurulur ve misafir tarafından onaylanması beklenir. Onay alınırsa, servis sırasıyla önce kadınlara, sonra erkeklere ve son olarak da şarabı seçen misafire yapılır.

Yararlanılan Kaynaklar

Anlı, E. (2010). Şarap Tadımı (Cilt 2). İstanbul: Turkiye: İnkilap Kitapevi; http://www.iwsa.com.tr/sommelier-yazilir-so-mol-ye-okunur/, Internationa Wine&Spirits Academy: http://www.iwsa.com.tr/sommelier-yazilir-so-mol-ye-okunur, (Erişim tarihi: 11. 12. 2019); International Wine&Spirit Academy: http://www.iwsa.com.tr/101-soruda-sarap, (Erişim tarihi: 11. 12. 2019); Wine & Spirit Education Trust. (2018). Şarapla İlgili Temel Bilgiler. Londra: Wine & Spirit Trust 2017.