Meram Kentsel Tasarım Rehberi Cilt I (Kent Atlası), T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından, Egeplan Planlama Ltd. Şti. işbirliği ile hazırlanan bir eserdir. İlk baskısı Aralık 2021'de yapılmıştır. Bu rehber, Meram ilçesinin kentsel gelişim süreçlerini ve doğal, fiziksel, sosyal bağlamlarını kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Kentsel Tasarım Rehberi çalışmasının ilk etabını oluşturan bu kitap, Meram'ın mekânsal yapısını detaylı bir şekilde analiz ederek kentsel tasarım süreçlerine ışık tutmayı amaçlamaktadır.

Meram Kent Atlası, doğal bağlam, fiziksel bağlam ve sosyal bağlam başlıkları altında Meram’ın coğrafi, jeomorfolojik, su kaynakları, bitki örtüsü, iklim, jeoloji ve doğa koruma alanları gibi çeşitli doğal özelliklerini kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Coğrafi yapı ve jeomorfolojik özellikler bölümünde, Meram’ın Konya Kapalı Havzası içinde yer aldığı, Meram Çayı'nın büyük birikinti konisi üzerine kurulu olduğu ve yerleşimin büyük oranda alüvyon alanlar üzerinde bulunduğu belirtilmektedir. İlçenin genel yapısının ova, hafif dalgalı arazi ve dağlık alanlardan oluştuğu ve batı kısımlarında eğimli yamaçların yer aldığı vurgulanmaktadır.

Su kaynakları bölümünde, Meram ilçesindeki akarsuların çoğunlukla mevsimlik akış sağladığı ve yağışların yetersizliği nedeniyle düzensiz bir rejime sahip olduğu belirtilmiştir. Meram Çayı, Altınapa Barajı ve Güneydere Göleti gibi önemli su kaynakları bu bölümde detaylı bir şekilde incelenmiştir. Meram Çayı'nın tarihi ve tarımsal önemi vurgulanmış ve Altınapa Barajı’nın bu çayın akışını düzenleyici rolü ele alınmıştır.

Bitki örtüsü ve biyolojik yapı bölümü, Meram’ın karasal iklimin etkisi altında bulunduğunu ve bitki örtüsünün bozkır, yer yer ormanlık ve fundalık alanlardan oluştuğunu belirtmektedir. Meram Bağları’nın, tarımsal faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği verimli topraklara sahip olduğu ve bölgenin doğal sit alanı olarak tescillendiği ifade edilmiştir. Ayrıca, bölgedeki tarımsal alanların dağılımı ve kullanım şekilleri detaylandırılmıştır.

İklim ve hava koşulları bölümünde, Meram’ın karasal iklimin etkisi altında olduğu, yazların sıcak ve kurak, kışların ise soğuk ve yağışlı geçtiği belirtilmiştir. Bölgedeki ortalama sıcaklık ve yağış verileri sunulmuş ve iklimin tarımsal faaliyetler üzerindeki etkisi ele alınmıştır. Ayrıca, bölgedeki rüzgar yönü ve hızının, hava kalitesini ve tarımsal alanlardaki hava koşullarını nasıl etkilediği detaylandırılmıştır.

Jeoloji bölümünde, Meram’ın jeolojik yapısının alüvyon alanlardan oluştuğu ve bu alanların tarımsal niteliği yüksek topraklara sahip olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, bölgedeki erozyon riski ve bu riskin yönetimi için alınan önlemler açıklanmıştır. Sel ve su baskınlarıyla mücadele kapsamında yapılan çalışmalar ve bu çalışmaların bölgedeki tarımsal alanlar üzerindeki etkisi de incelenmiştir.

Doğa koruma alanları ve doğal sit alanları bölümünde, Meram Bağları’nın “Doğal Sit - Nitelikli Doğal Koruma Alanı” ve “Doğal Sit - Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı” olarak tescillendiği belirtilmiştir. Bu alanların koruma ve kullanım koşulları detaylandırılmış ve Akyokuş Tabiat Parkı gibi önemli doğa koruma alanlarının özellikleri ele alınmıştır.

Fiziksel bağlam bölümünde, Meram’ın kent morfolojisi ve kentsel arazi kullanımları incelenmiştir. Bu bölümde, Meram’ın farklı bölgelerindeki konut dokusu, ticaret alanları, sanayi bölgeleri ve kırsal alanlar gibi farklı kullanım türleri detaylandırılmıştır. Ayrıca, bölgedeki ulaşım altyapısı ve kent içi ulaşım sistemleri ele alınmış, Meram’ın karayolu, demiryolu ve havayolu ile erişilebilirliği vurgulanmıştır. Kent içi ulaşımda kullanılan otobüs ve minibüs hatları, taksi hizmetleri ve otopark alanları gibi unsurlar da bu bölümde incelenmiştir.

Sosyal bağlam bölümünde ise, Meram’ın idari yapısı, demografik yapısı ve ekonomik sektörleri ele alınmıştır. Bu bölümde, Meram’ın tarım, hayvancılık, sanayi ve turizm gibi ekonomik faaliyetleri detaylandırılmıştır. Ayrıca, bölgedeki eğitim ve sağlık hizmetleri, toplumsal yapılar ve kültürel özellikler de bu bölümde incelenmiştir.

Meram Kentsel Tasarım Rehberi, Meram’ın kentsel ve kırsal dokusunu, doğal ve kültürel değerlerini koruyarak sürdürülebilir bir gelişim stratejisi oluşturmayı hedeflemektedir. Bu rehber, Meram’ın mekânsal yapısını anlamak ve geleceğe yönelik planlama ve tasarım süreçlerine yön vermek için önemli bir kaynak niteliğindedir. Rehberin uygulanması, Meram’ın yaşam kalitesini artırmakta ve kentsel alanların daha yaşanabilir hale gelmesini sağlamaktadır.