Dönüşüm turizmi; bireyin kendisini yeniden inşa etme arzusuna cevap veren, dışsal yolculukla içsel değişim arasında köprü kuran bir turizm türüdür. Bu kavram, XX. yüzyılın son çeyreğinde özellikle Batı dünyasında yükselen kişisel gelişim, farkındalık ve maneviyat temelli eğilimlerin etkisiyle ortaya çıkmıştır. Modern yaşamın yarattığı stres, yabancılaşma, tükenmişlik ve anlam arayışları, bireyleri klasik turizm anlayışının ötesine geçerek, ruhsal, zihinsel ve duygusal düzeyde bir dönüşüm arayışına itmiştir. Bu bağlamda dönüşüm turizmi, sadece bir dinlenme ya da eğlenme aracı değil, bireyin kendilik algısını yeniden yapılandırma sürecine katkı sağlayan deneyimsel bir süreç olarak değerlendirilir.

Küresel ölçekte dönüşüm turizmine olan ilgi giderek artmaktadır. Özellikle gelişmiş ülkelerde yaşayan, yüksek eğitimli, orta-üst gelir grubuna mensup bireyler bu turizm türüne yönelmektedir. Talep edenlerin büyük kısmını, yaşam kalitesini artırmak, kendini keşfetmek, ruhsal dengesini yeniden kurmak ya da doğayla daha bütünleşik bir yaşam biçimi benimsemek isteyen bireyler oluşturmaktadır. Ayrıca iş dünyasındaki yoğun tempo ve rekabet ortamı, profesyonelleri kişisel anlamda daha dengeli ve bilinçli bir yaşama yöneltmekte; bu durum dönüşüm temelli seyahatlere ilgiyi artırmaktadır.

Dönüşüm turizminin öne çıkan destinasyonları arasında Hindistan’daki ashramlar, Nepal’deki Budist manastır merkezleri, Peru’daki Amazon şamanik inzivaları, Tayland’daki meditasyon kampları ve Bali’deki spiritüel inziva merkezleri yer almaktadır. Bu bölgeler, hem doğal ortamın hem de kültürel ve spiritüel zenginliğin bir arada sunulduğu, dönüşüm arayışındaki bireyler için cazip merkezlerdir. Türkiye’de ise dönüşüm turizmi kavramı henüz gelişmekte olan bir yapıya sahiptir. Bununla birlikte Kapadokya, Kaz Dağları, Datça, Fethiye ve Antalya çevresinde düzenlenen yoga ve meditasyon kampları, sessizlik inzivaları, şamanik atölyeler ve ekolojik yaşam kampları bu kapsamda değerlendirilebilecek örneklerdendir. Türkiye’nin zengin doğal yapısı, kadim kültürel geçmişi ve doğuyla batı arasında köprü oluşturan konumu, bu turizm türünün gelişimi açısından potansiyel sunmaktadır.

Dönüşüm turizmi, bireysel tatminin ötesinde, daha bilinçli bir toplum yapısının oluşmasına katkı sağlayabilecek potansiyele sahiptir. Ancak bu potansiyelin ticari çıkarlar uğruna sığlaştırılmaması ve içeriğinin nitelikli biçimde sunulması, sürdürülebilirliği açısından önem arz etmektedir.