Dijital Detoks Turizmi

Kavram Turizm Çeşitleri

Günlük yaşamın önemli ve ayrılmaz bir parçası haline gelen bilgisayar, tablet ve akıllı telefon gibi teknolojik cihazlar ve sosyal medya gibi çevrimiçi internet siteleri bir yandan insanların günlük işlerini önemli ölçüde kolaylaştırırken diğer yandan da bağımlılık yaratmaktadır. Günlük hayatta gittikçe yaygınlaşan teknoloji kullanımı turistler açısından da tepkisel anlamda bir karşılık bulmaktadır. Öyle ki, daha önce bilinmeyen dijital detoks (digital detox), dijital kapanma (digital switch-off) ve bağlantısızlık (disconnectivity) gibi çeşitli kavramlar günümüzde önem kazanmıştır. Hatta nomofobia gibi insanların cep telefonlarının yanında olmamasından korktukları bir hastalık bile baş göstermiştir. İnsanlar artık bu bağımlılıktan bir süre de olsa kurtulmak ve kendini yenilemek için dijital detoks turizmine katılmaktadır. Bu vesileyle dijital araçlardan ve ortamlardan tamamen uzak duran turistler, burada kendilerine zaman ayırabilmekte, ruhsal ve bedensel anlamda kendilerini yenileyebilmektedirler. Günlük rutin ve yoğun yaşantılarının dışına çıkan turistler, böylece işlerine veya rutin hayatlarına döndüklerinde daha sağlıklı hissedecek ve verimlilikleri artacaktır.

Günümüze özel bir niş pazar olarak nitelendirilebilecek olan dijital detoks turizmi, kendine has konaklama, yeme-içme ve eğlence tesislerini de barındırmaktadır. Hatta seyahat acentaları bu turizm çeşidini bir paket tur halinde pazarlamaktadırlar. Dijital detoks turizmi uygulamaları, turizm işletmelerinde televizyon dahil cep telefonu, tablet gibi teknolojik cihazların ve internetin kullanılmaması veya bunlara sınırlı erişim imkânı verilmesi ile gerçekleşmektedir. Özellikle teknolojiye erişimin hiç olmadığı veya sınırlı olduğu yerlerin ziyaret edilmesi de bu kapsamda tercih edilmektedir. Kendine özgü bir pazar anlayışını barındırdığından lüks turizm kapsamında düzenlenen faaliyetler içerisinde de değerlendirilmektedir. Bunun dışında sakin yerlerin seçilmesi, doğayla baş başa kalınması ve iyileştirme gibi özellikleri nedeniyle de doğa turizmi, kamp turizmi ve sağlık turizmi gibi turizm aktiviteleriyle birlikte yer bulmaktadır.

Alanyazında dijital detoks turizmi çok az çalışılmıştır. Bunda hiç kuşku yok ki teknolojinin etkilerinin çok yeni ortaya çıkması önemli bir etkendir. Bu konu çok yeni olmasına rağmen, teknolojinin insanlar üzerindeki etkisi görüldükçe, üzerinde yapılan çalışmalar giderek artacaktır. Alanyazındaki çalışmalar genel olarak müze ziyaretçileri, kamp yapanlar ve çalışanların bu doğrultudaki motivasyonları üzerinedir. Çalışmalarda, turistleri dijital detoks turizmine katılmaya motive eden faktörler sosyolojik, psikolojik ve sağlık olarak sıralanmaktadır. Turistlerin seyahatlerinden önce, seyahatleri esnasında ve sonrasında yoğun ihtiyaç duydukları bilgiyi edinme ve deneyim kazanma aracı olarak teknolojik cihazlar ve internet önemlidir. Dijital detoksun bu turizm hareketliliğini olumsuz yönde etkileyebileceğine ilişkin tartışmalar da bulunmaktadır. Buna karşın, bazı çalışmalarda dijital detoks gibi turizm çeşitlerinin turistlerin davranış şekillerini değiştirerek yeni bir eğilim olarak turizme katılımı artıracağı düşünülmektedir.

Başta Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere birçok ülke, vatandaşlarının sağlıklarını düşünerek dijital detoks turizmi gibi turizm çeşitlerine katılmayı önermekte ve teşvik etmektedir. Ancak tamamen bu içerikte turizm faaliyeti gösteren işletme sayısı dünyada oldukça azdır. Dijital detoks turizmi kapsamında, Dublin-İrlanda, Essex-İngiltere, Chicago-Amerika Birleşik Devletleri, Clinton-Kanada, Pittsburg-Amerika Birleşik Devletleri, Karayipler, Kosta Rika, Meksika, Seyşeller ve Jamaika’da işletmeler mevcuttur. Türkiye’de sadece dijital detoks turizmi kapsamında faaliyet gösteren bir otel bulunmamakla birlikte, sağlık açısından turistleri detoks kampına sokan bazı işletmeler, müşterilerin teknolojik cihazlara ve internete ulaşımını kısıtlayarak teknolojik açıdan da bu detoks hizmetini vermektedirler. Zaten dünyada bu turizm kapsamında yürütülen aktivitelerin pek çoğunda sağlık anlamında da hizmetler verilmektedir. Teknolojik araçların her geçen gün artan bir şekilde çevremizi kuşatmasıyla beraber gelecekte ulusal ve uluslararası turizm hareketlerinde dijital detoks turizmi faaliyetlerinin devam edeceği düşünülmektedir. Bununla birlikte, bunun sadece bir konaklama faaliyeti olarak değil, diğer farklı turistik aktivitelerle birlikte çeşitlendirileceği ön görülmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Dickinson, J. E., Hibbert, J. F. ve Filimonau, V. (2016). Mobile Technology and the Tourist Experience: (Dis)connection at the Campsite, Tourism Management, 57: 193-201; Hoving, K. (2017). Digital Detox Tourism: Why Disconnect? What are the Motives of Dutch Tourists to Undertake a Digital Detox Holiday? (Yüksek lisans tezi). Umeå University; Neuhofer, B. ve Ladkin, A. (2017). (Dis)Connectivity in the Travel Context: Setting an Agenda for Research, İçinde; Information and Communication Technologies in Tourism (ss. 347-360). Springer International Publishing.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Syvertsen, T. ve Gunn, E. (2019). Digital Detox: Media Resistance and the Promise of Authenticity, Convergence, The International Journal of Research into New Media Technologies: 1-15.