Var, Turgut, Prof. Dr.

Kişi Akademisyen İş ve Meslek Akademisyen

(1934 - )

İktisat, işletme ve turizm alanlarındaki çalışmalarıyla tanınan akademisyendir. Türkiye, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) vatandaşı olan Turgut Var, akademik çalışmalarını bu ülkelerde yürütse de, çalışmaları tüm dünyaya yayılmıştır. Ana dili Türkçe’nin yanı sıra İngilizce, İtalyanca ve Almanca dillerini çok iyi bilen Var, yaptığı yayınlar ile pek çok ödülün sahibidir. Turgut Var İzmir Atatürk Lisesi’nden 1955 yılında mezun oldu. Ege Üniversitesi Ticaret Fakültesi’ne devam ederken bir seyahat acentasında yarı zamanlı rehberlik de yaptı. 1959 yılında ABD’deki Claremont Erkek Koleji (şimdiki adı ile Claremont McKenna Koleji) İşletme Bölümünde turizm alanında ilk kez yapılan bir projeyle onur derecesi aldı. Sonrasında Chicago Üniversitesi Finans Bölümünde yüksek lisansına devam eden Var, aynı zamanda Şikago’daki Türkiye Başkonsolosluğu’nda görev yaptı. 1963 yılında yüksek lisans derecesini aldı. Doktora derecesini ise Ankara Üniversitesi İktisat Bölümünden aldı.

1963-1971 yılları arasında Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ)İ dari İlimler Fakültesi Muhasebe Bölümünde yardımcı doçent olarak çalıştı. 1966-1967 yılları arasında doktora sonrası eğitimini Stanford Üniversitesi İşletme Fakültesinde tamamladı. Kansas Üniversitesi Muhasebe Bölümünde iki yıl yardımcı doçent olarak çalıştıktan sonra ODTÜ’deki görevine doçent olarak devam etti. İktisadi İdari Bilimler Fakültesi İşletme Yüksek Lisans Programının kurucusu ve başkanı olarak 1973 yılına kadar görev aldı.

Turgut Var, Türkiye’de görev aldığı süre boyunca Kamu İktisadi Teşebbüsleri, Fiskobirlik, Ortadoğu Madencilik gibi kuruluşlara ekonomi alanında danışmanlık yaptı. Bunlara ek olarak turizm ve endüstriyel gelişme kapsamında yapılan Menderes ve Dilek Yarımadası destinasyonlarının fizibilite çalışmalarında yer aldı. 1973-1977 yılları arasında Kanada Simon Fraser Üniversitesi Ekonomi ve Ticaret Bölümünde doçent olarak görev almış ve aynı üniversitede profesör unvanını kazandı. On bir yıl bu görevini sürdürdükten sonra 1987 yılında Teksas A&M Üniversitesinde (TAMU) ders vermeye başladı ve 2002 yılında bu üniversiteden emekli oldu. Daha sonra 2004-2010 yılları arasında İzmir Ekonomi Üniversitesi’nde ders vermenin yanı sıra üniversitenin uluslararası ilişkilerini geliştirmesi adına çalışmalar yaptı.

Turgut Var’ın geliştirdiği turizm gelişim ve etki modelleri ve yaklaşımları dünyanın pek çok ülkesinde uygulandı. Var, Gearing ve Swart tarafından geliştirilen turizm sektörü yatırım tahsisi projesi 1971 yılında yayımlanan Türkiye Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda yer aldı. 1978 yılında Var ve iki iş arkadaşı turizmin gelişimi, turizm yatırım potansiyelinin değerlendirilmesi, bir destinasyonun turistik çekiciliklerinin belirlenmesi, kaynakların turizm endüstrisi için etkin değerlendirilmesi gibi turizm konularında yönetim bilimi tekniklerini ilk kez kullandılar. Bu projeyi Kültür ve Turizm Bakanlığı için gerçekleştirdiler. Kısacası O’nun danışmanlığı ve deneyimi akademik yaşamının dışında da talep gördü.

Turgut Var akademik yaşamını, yeni kuşağı işletme alanında eğitmeyi ve endüstri ile olan hiç kaybetmediği bağını Türkiye ekonomisinin ve turizm endüstrisinin geleceği için çok önemsedi. Bu alanda pek çok kuşak tarafından eşsiz ve son derece yararlı klasik haline gelmiş eserler yayımladı.

Başlıca eserleri: Var, T. (1970). Alfabetik İşletmecilik Bibliyografyası: 1938-1968. Ankara: ODTÜ Yayınları, No: 15; Var, T. (1970). Planning for Tourism Development: Quantitative Approaches. New York: Praeger Yayınevi; Gearing, C.E., Swart, W.W. ve Var, T. (1976). Turizm Planlaması ve Politikası. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları; İçöz, O, Var, T. ve İlhan, İ. (1982). VNR’s Encyclopedia of Hospitality and Tourism. New York: Van Nostrand Reinhold; Khan, M.A.,Olsen, M.D. ve Var, T. (1993). Tourism Planning (Dördüncü baskı). New York: Routledge.

Yararlanılan Kaynaklar

Uysal, M. (2015). Turgut Var: His Work and accomplishments in Thefieldof Tourism, Anatolia An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 26 (4): 663-669.